Son Kanunî Değişikler Çerçevesinde Özelge ve Sirkülerin Vergi Hukukundaki Yeri

The Importance of Advance Ruling and Circulars In Tax Law Under Last Legal Changes

Ümit Süleyman Üstün

I. GİRİŞ

Vergi mevzuatının ekonomi ile yakından ilgisi dolayısıyla, diğer hukuk dallarındakine nazaran çok daha hızlı değişim içinde olması, mevzuatın takibini güçleştirmektedir. Bu güçlük sadece mükellefler bakımından değil, aynı zamanda vergi ile uğraşan meslek mensupları için dahi büyük bir önem teşkil etmektedir. Kanunî değişikliklerin sıklığının yanı sıra, vergi idaresinin düzenleyici işlemlerinin sayısının çokluğu ve sıklığı da bu konuda etkili olmaktadır.

Vergi ile ilgili gerek kanunî gerekse idarî düzenlemelerin sayısının çokluğu, muğlâk hükümlerin bulunmasına yol açabildiği gibi, birbiriyle çelişen hükümlerin varlığına da sebebiyet verebilmektedir. Bu da vergi mükelleflerini, vergi ödevlerini yerine getirirken zor duruma sokabilmektedir. Bu bakımdan mükelleflerin vergi durumları hakkında müphem buldukları ve tereddüde düştükleri hallerde vergi idaresine başvurmaları ve idareden konuyla ilgili görüş almaları imkânı kabul edilmiştir.

İdarenin görüşü, Vergi Usul Kanununda (VUK) “izahat” olarak belirtilmiştir. İzahat genel olarak, vergi idaresinin, vergi kanunlarının uygulanması bakımından vergi mükellefinin şahsî durumu hakkında açıkladığı görüşünü içeren bir idarî işlem olarak tanımlanabilir¹. VUK’un 413/1. maddesinde bu husus, “Mükellefler, Gelir İdaresi Başkanlığından veya bu hususta yetkili kıldığı makamlardan, vergi durumları ve vergi uygulaması bakımından müphem ve tereddüdü mucip gördükleri hususlar hakkında yazı ile izahat isteyebilir” şeklinde belirtilmiştir. Vergi idaresinin vereceği izahatlar da maddenin ikinci fıkrasında, özelge ve sirküler olarak belirtilmiştir: “Gelir İdaresi Başkanlığı, kendisinden istenecek izahatı özelge ile cevaplandırabileceği gibi, aynı durumda olan tüm mükellefler bakımından uygulamaya yön vermek ve açıklık getirmek üzere sirküler de yayımlayabilir”.