Ceza Muhakemesi Hukukunda Şirket Yönetimine Kayyım Atanması
Trustee Appointment Management of The Company in Criminal Procedure Law
Elif ER
5237 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda düzenlenmesiyle hukukumuza giren şirket yönetimine kayyım atanması elkoyma koruma tedbirlerinden birisidir. Bu tedbire başvurulabilmesi için kanunda sayılı suçlardan birisinin soruşturulması veya kovuşturulması ve koşulların gerçekleşmiş olması gerekmektedir.
Koruma Tedbiri, Elkoyma, Kayyım.
5237 numbered Criminal Procedure Code entered our law relating to the regulation of corporate management is one of the trustee appointment seizure protection measures. In order to apply the measures of the few crimes law to enquiry or prosecution and conditions must be realized.
Protection Measure, Seizure, Trustee.
Şirket yönetimine kayyım atanması tedbiri, Türk hukukunda ilk kez 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanun'da düzenlenmiştir. Ekonominin vazgeçilmez unsurlarından olan şirketlerin, hukuka aykırı faaliyetlerde bulunmaları yasaktır. Ancak bazen şirketler suç işlemek amacıyla kurulmakta ya da faaliyetleri çerçevesinde suç işlenmesine olanak sağlamaktadırlar. Böyle durumlarda şirket yönetimine elkonulması halinde, şirketlerin ve dolayısıyla ülke ekonomisinin önemli kayıplara uğraması sözkonusu olabileceği için, bu durumun önüne geçebilmek için şirket yönetimine kayyım atanması tedbiri CMK m.133'te düzenlenmiştir.1
Şirket yönetimine kayyım atanması tedbiri, şirketin malvarlığının kontrol altında tutulması amaçlandığı ve bu yönüyle elkoymanın sonuçlarını doğurması nedeniyle CMK'da yer alan, özel elkoyma hallerinden birisidir.2 Elkoyma ise, delil araçlarını ya da müsadereye konu eşyayı güvence altına almak, şüpheli veya sanığı ele geçirmek amacına sahip olması ve kesinleşmiş bir mahkeme kararı olmadan temel hak ve özgürlüklere müdahale oluşturması sebebiyle bir koruma tedbiridir.3
CMK m.133'te yer alan düzenlemede; yine bu madde de sayılmış olan suçlardan birinin bir şirketin faaliyeti çerçevesinde işlenmekte olduğu hususunda kuvvetli şüphe sebeplerinin var olması ve maddi gerçeğin ortaya çıkarılabilmesi için gerekli olması halinde; soruşturma ve kovuşturma sürecinde, hakim veya mahkeme, şirket işlerinin yürütülmesiyle ilgili olarak kayyım atayabilir denilmektedir. Madde de yer alan 'atayabilir' ifadesinden anlaşılacağı üzerine aşağı bahsedilecek tüm koşulların gerçekleşmiş olması halinde bile hakim veya mahkeme bu tedbire başvurulmak zorunda değildir.4
