Felaket Kurbanları Kimliklendirilmesi (DVI) Çalışmaları

Cem Mehmet ÇETİN

Felaketler ister insan kaynaklı, ister tabiat kaynaklı olsun hayatın bir gerçeğidir. Her yıl dünyanın farklı yerlerinde meydana gelen felaketlerde maalesef binlerce insan hayatını kaybetmektedir. Meydana gelen bir felaket sonrasında hayatın normale döndürülebilmesi için birçok çalışma yapılmakta ancak yaşanan şokun insanlar üzerindeki olumsuz etkisi uzun zaman boyunca devam etmektedir. Sebebi ne olursa olsun yaşanan felaketler sonrasında meydana gelen toplu ölümlerdeki en önemli sorunlar kurbanların kimliklendirilmesinde yaşanmaktadır.

Kimlik tespit çalışmaları, yaşayan yada hayatını kaybetmiş bir insanın tanınmasında ve diğer insanlardan ayırt edilmesinde etkili olan özelliklerin, bilimsel yöntemlerle belirlenmesi olarak tanımlanabilir. Çok sayıda insanın yaşamını kaybettiği olaylarda kurbanların kimlik tespitinin yapılmasının insani, yasal, dini, etik ve sosyal boyutu vardır. Yaşamını kaybeden kişilerin geride kalan yakınlarına kimliği doğru olarak belirlenmiş cesedi teslim etmek ve dini inanışlarına uygun tören yapmalarına olanak sağlamak insani açıdan önem taşımaktadır. Ayrıca kişinin ölümünün resmiyet kazanmasının, vasiyetlerin yerine getirilmesi, sigortaların ödenmesi, miras paylaşımı, varlıklarının satılması gibi miras hukuku yönünden önem taşıyan yansımaları bulunmaktadır. Kimlik tespitinin olabildiğince kısa sürede ve doğru olarak yapılmasının uluslararası ilişkiler, suçlu ve mağdurların tespiti, velayet hakkı, tazminat hukuku ve kimlik tespitini yapanların yasal sorumlulukları yönlerinden de önemi bulunmaktadır.

Dünya üzerindeki farklı kültürlere sahip insan topluluklarında ölümden sonra yapılan törenlerin çeşitlilik göstermesine rağmen bir şekilde kimlik tespiti yapılarak cesedinin belirli bir yerde bulunması sağlanmaktadır. Burası toprak altındaki bir mezar olabileceği gibi Amerikan yerlilerinde olduğu gibi ağaç direkler üzerine konulmuş platformlar da olabilmektedir.