A Landmark Decision on Sex Trafficking As Slavery: Rantsev V. Cyprus and Russia

Cinsel Sömürü Amaçlı İnsan Ticareti Hakkında AHİM’in Kararı: Rantsev / Kıbrıs ve Rusya Davası

Burcu BAYTEMİR

In a recent judgment, the European Court of Human Rights (“The Court”) ruled that human trafficking violates Article 4 (prohibition of slavery, servitude and forced labour) of the European Convention on Human Rights (“The Convention”). The case was brought before the Court by Nicolay M. Rantsev, the father of a twenty-year-old Russian woman. Mr. Rantsev’s daughter, Oxana Rantseva, was found dead soon after her arrival in Cyprus1 on an artiste visa. In its landmark judgement, the Court set out the positive obligations owed by states of origin, transit and destination under the Article 4 with respect to human trafficking. The Court found Cyprus in violation of Article 4 in failing to protect the victim from being trafficked and failing to adequately investigate her death, Article 2 (right to life) in failing to conduct an effective investigation of her death, and Article 5 (arbitrary detention). The Court also found that Russia violated Article 4 in failing to effectively investigate how and where she had been trafficked, and who was involved in recruiting her. The significance of the decision is that with this decision the Court may well be regarded as having imported the concept of human trafficking under the scope of the protective umbrella provided by the Convention. In other words, the Court broadened the protection of the Convention in a matter of the human trafficking problem.

Sex Trafficking, Slavery, Prohibition of Slavery, Servitude and Forced Labour, European Convention on Human Rights Article 4, Obligation to Protect Against Human Trafficking, Obligation to Investigate Human Trafficking.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (“Mahkeme”) 2010 yılı başında, cinsel sömürü amaçlı insan ticareti olarak da adlandırılan seks ticareti konusunda tarihinde ilk defa bir karar vermiştir. Seks ticareti konusunda vermiş olduğu bu önemli kararında Mahkeme, insan ticaretinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (“Sözleşme”)’nin 4. maddesinde düzenlenen kölelik ve zorla çalıştırma yasağını ihlal ettiğini belirtmiştir. Söz konusu karar, Rus Vatandaşı Nicolay M. Rantsev’in, Kıbrıs2 ve Rusya aleyhine yapmış olduğu bireysel başvuru sonucunda verilmiştir. Anılan kararın verilmesine yol açan süreç, yirmi yaşında bir Rus Vatandaşı olan ve sanatçı vizesi ile Kıbrıs’ta bulunan Oxana Rantseva’nın, 28 Mart 2001 tarihinde Kıbrıs’ta ölü bulunması ile başlamıştır. Bu olay üzerine, ölen şahsın babası Nicolay M. Rantsev, hem Kıbrıs hem de Rusya’da konuyla ilgili çeşitli hukuki girişimlerde bulunmuştur. Bu girişimlerden herhangi bir tatmin edici sonuç alınamaması üzerine, Nicolay M. Rantsev, iç hukuk yollarının tüketilmiş olduğu gerekçesiyle hem Oxana Rantseva’nın ölümünden önce yaşananlar, hem de ölüm olayından sonra yetkililerce yapılan inceleme ve soruşturmalar aşamasında Sözleşme’nin çeşitli maddelerinin ihlal edildiği gerekçesi ile Mahkeme’ye başvuruda bulunmuştur. Mahkeme, konuyla ilgili olarak vermiş olduğu kararında, ister “kaynak ülke”, isterse “geçiş” veya “hedef ülke” konumunda olsun, tüm üye devletlerin, insan ticaretini önleme ve soruşturma konusunda Sözleşme’nin 4. maddesine göre çeşitli pozitif yükümlülüklere sahip olduğunu belirtmiştir. Kararın devamındaysa Mahkeme, Kıbrıs’ın Oxana Rantseva’nın insan kaçakçılığı mağduru olmasını engellemekte yetersiz kaldığı ve şahsın ölüm olayını yeterli bir biçimde soruşturmadığı gerekçeleri ile Sözleşme’nin 4. maddesini ihlal ettiğine karar vermiştir. Dahası, Kıbrıs’ın Bayan Rantseva’nın ölüm olayını etkin bir biçimde soruşturmadığı gerekçesiyle Sözleşme’nin yaşam hakkını düzenleyen 2. maddesini ve yine söz konusu ölüm olayından önceki süreçte şahsın keyfi olarak özgürlüğünden mahrum bırakıldığı gerekçesiyle de Sözleşme’nin 5. maddesini ihlal ettiğine karar vermiştir. Anılan kararın devamındaysa Mahkeme, Bayan Rantseva’nın nereye ve nasıl götürüldüğünü ve bunun kimler tarafından organize edildiğini etkin bir biçimde soruşturmadığı gerekçesi ile de Rusya’nın Sözleşme’nin 4. maddesini ihlal ettiğine hükmetmiştir.  Bu kararın asıl önemi, anılan hükümle birlikte Mahkemenin insan ticareti eylemlerine Sözleşme’nin koruyucu şemsiyesi altında bir yer açmış olduğunun kabul edilebilecek olmasıdır. Başka bir deyişle Mahkeme, anılan kararıyla birlikte, Sözleşme ile sağlanan korumanın kapsamını insan ticaretini de kapsayacak biçimde genişletmiş olmaktadır

Seks Ticareti, Kölelik, Kölelik ve Zorla Çalıştırma Yasağı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Madde 4, İnsan Ticaretine Karşı Koruma Yükümlülüğü, İnsan Ticaretini Soruşturma Yükümlülüğü.

I. INTRODUCTION

The trafficking of persons has become an increasing phenomenon in the past decade and as borders within the world continue to fade, incidents of trafficking are on the increase. However, the European Court of Human Rights (herein after “The Court”) curbed such increasing tendency with its Rantsev v. Cyprus and Russia¹ decision, being the first on sex trafficking and the second on human trafficking.

On 7 January 2010, in its historic judgement concerning cross border human and sex trafficking activity in Europe, the Court found violations of Articles 2, 4 and 5 of the European Convention on Human Rights (herein after “The Convention”) in relation to Cyprus and Article 4 of the same Convention in relation to Russia. The Court also took this opportunity to clarify the positive obligations upon State Parties to investigate allegations of trafficking and to implement measures to prevent and protect people from human trafficking. In addition to all these technical aspects, the revolutionary aspect of the decision was that the Court ruled that the human trafficking activities fell within the scope of the Convention.

II. FACTUAL BACKGROUND

The case involved a Russian national, Oxana Rantseva, who entered Cyprus on an “artiste” visa which is widely known to be used by human traffickers to bring women into the country for purposes of forced prostitution in nightclubs. Ms. Rantseva flew Cyprus with her artiste visa on 5 March 2001. Having been granted a temporary residence and work permit under this scheme, she started work on 16² March but left that employment after three days. A week later, in the early hours of 28³ March, she was spotted in a discotheque in the Cypriote, seaside resort of Limassol. Her previous employer, Marios Athanasiou, was informed and with the assistance of a security guard from his cabaret, took Ms. Rantseva to a police station, where she was detained. After looking into the matter for some time, the police officer on duty, having found that Ms. Rantseva’s presence in Cyprus was fully legal, was instructed to contact Mr. Athanasiou to inform him that if he did not return to pick up Ms. Rantseva, she would be released. Mr. Athanasiou collected Ms. Rantseva, her passport and other documents, and brought her to an apartment of one of his male employees at around 5.45 a.m., where she was, in the Court’s assessment, placed in a bedroom against “her own free will”. The only exit from that room was through the living room, which was occupied by her sleeping boss. At 6.30 a.m. Ms. Rantseva was found dead on the street below. The police later found a bedspread looped around the balcony of the fifth-floor apartment. One of the witnesses told in his testimony that while falling down, Ms. Rantseva made no noise, not even a scream – which is instinctively human and thus natural in similar cases.