Ceza Muhakemesi Açısından Hukuka Aykırı 
delillerin Değerlendirilmesi

EVALUATION OF THE EVIDENCE AGAINST THE LAW IN CRIMINAL PROCEDURE

M. Kerem OSMANOĞLU

Özet: Çağdaş ceza muhakemesinin amacı, sadece maddi gerçeğin araştırılması değildir. Bu yüzden ceza muhakemesine, maddi gerçeğin araştırılması bakımından bir takım sınırlamalar getirilmektedir. Bu sınırlamalardan biri, hukuka aykırı delillerin muhakemede kullanılamamasıdır.

Yapılan çalışmada hukuka aykırı delillerin değerlendirmesinde farklı görüşler yansıtılmaya çalışılmıştır. Öncelikle, hukuka aykırılık kavramdan neyin anlaşılması gerektiği ve bu kavramın tarihsel süreci yer almıştır. Yapılan çalışmada hukuka aykırı delillerin değerlendirilmesi açısından karşılaştırmalı hukukun konuya bakış açısı yansıtılmıştır. Bu bakımdan, konuyla ilgili olarak benimsenen iki farklı sistem ön plana çıkmaktadır. Söz konusu sistemler, Anglo-Amerikan Hukuk Sistemi ve Kara-Avrupası Hukuk Sistemidir. Bu kısımda her iki sistem ele alınarak aralarındaki benzerlik ve farklılıklar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca, ilgili konu bakımından Türkiye’nin benimsemiş olduğu sistem ortaya konularak uygulamadaki durum da ortaya konulmuştur. Özellikle, Yargıtay kararları ışığında, hukuka aykırı delillerin Mahkeme tarafından nasıl değerlendirildiği üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Hukuka Aykırı Delil, Yasak Delil, Kıta Avrupa Hukuk Sistemi, Anglo-Amerikan Hukuk Sistemi, İfade Alma Teknikleri

Abstract: The purpose of a criminal procedure is not only the physical reality of contemporary research. Therefore, investigation of criminal procedure law in terms of material fact brought a number of limitations. One of these constraints is the unavailability of judgment against the law of evidence. In this study, different views are reflected in the evaluation of the evidence against the law. First of all, the meaning of the concept of unlawfulness and the historical process of this concept are given. 

Comparative law study to evaluate the place of illegal evidence have been determined. In this regard, two different systems are adopted on the matter come to the fore. These systems are Anglo-American Legal System and Land-Europe Legal System. In this section the system by considering both similarities and differences between them were investigated. In addition, Turkey has adopted the system in terms of subject matter are presented. Specifically, the Court of Appeal decisions are evaluated in the light focused on how the illegal evidence.

Keywords: Illegal Evidence, Evidence of Prohibited, Continental European Legal System, Anglo-American Legal System, Interrogation Techniques.

I. GİRİŞ

Uluslararası hukuk ve iç hukukta yer alan düzenlemeler göz önünde bulundurulduğunda, ceza muhakemesinde maddi gerçeğin araştırılmasına birçok sınırlamaların getirildiği görülecektir. Dolayısıyla, çağdaş ceza muhakemesinin amacının ne pahasına olursa olsun maddi gerçeğin araştırılması olmadığı ortaya çıkmaktadır. Bu yüzden, ceza muhakemesine, maddi gerçeğin araştırılması bakımından bir takım sınırlamalar getirilmektedir¹. Bu bağlamda getirilen sınırlamalardan biri de hukuka aykırı delillerin muhakemede kullanılamamasıdır. Yapılan çalışmada hukuka aykırı delillerin değerlendirmesinde farklı görüşler yansıtılmaya çalışılmıştır. Öncelikle hukuka aykırı kavramdan neyin anlaşılması gerektiği ve bu kavramın tarihsel süreci çalışmada yer verilmiştir. Özellikle, uygulamada yer alan kavram farklılığına dikkat çekilerek, hukuka aykırı delil kavramının kapsamı belirlenmeye çalışılmıştır.

Yapılan çalışmanın diğer kısmında, hukuka aykırı delillerin değerlendirilmesi açısından karşılaştırmalı hukukun konuya bakış açısı sunulmuştur. Konuyla ilgili olarak benimsenen iki farklı sistem ön plana çıkmaktadır. Söz konusu sistemler; Anglo-Amerikan Hukuk Sistemi ve Kara-Avrupası Hukuk Sistemi’dir. Bu kısımda hukuka aykırı delillerin değerlendirilmesi açısından, her iki sistem ele alınarak aralarındaki benzerlik ve farklılıklar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, doktrinde yer alan tartışmalar da göz önünde bulundurulmuştur. Ayrıca, ilgili konu bakımından Türkiye’nin benimsemiş olduğu sistem ortaya konularak, uygulamadaki durum da yansıtılmıştır.

Son kısımda, hukuka aykırı delillerin değerlendirilmesi ele alınarak Türk Ceza Muhakemesi Kanunu’nun kabul ettiği düzenleme yansıtılmıştır. Ayrıca, söz konusu durum, Yargıtay kararları ışığında ortaya konularak, hukuka aykırı delillerin Mahkeme tarafından nasıl değerlendirildiği belirtilmiştir.