Önleme Tutuklaması

Turan Güzeloğlu

Avrupa Birliği ile bütünleşme sürecinde hukuk sistemimizin, birliğin hukuk sistemine entegresi aşamasında, ortaya çıkan sorunlardan biri de ceza yargılama yasalarında ki tutuklama nedenleri olarak, karşımıza çıkmaktadır. Ceza Yargılama Yasamızda bulunmayan “önleme tutuklaması” tüm yönleri ile bu çalışma da incelenip, tutuklama nedeni olarak sistemimize entegre edilmesinin gerekliliği üzerinde durulacak, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin yaklaşımı ile karşılaştırmalı hukuk açısından konuya bakış açışı sergilenmeye çalışılacaktır.

Tutuklama, Önleme Tutuklaması, Tutma, Özgürlükten Yoksun Bırakma Halleri,

GİRİŞ

Mutlak haklardan olan özgürlük hakkının kısıtlanmasının, keyfilikten uzak olmasının koşullarından biri ve en önemlisi, bireyin özgürlüğünün kısıtlama hallerinin nelerden ibaret olduğunun, açık olarak ceza içeren normlarda yer almasıdır. Demokratik olmayan yönetim sistemlerini bir yana bırakırsak, halkın yönetime katıldığı tüm sistemlerde ,özgürlüğün kısıtlanma hal ve koşulları önceden bilinmektedir.Yine Demokratik bir çok ülkede, bizde olduğu gibi, özgürlüklerin kısıtlanmasının kapsamı en üst norm olan anayasalarda düzenlenerek ,güvence altına alınır.Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine taraf ülkeler açısından bir kıstas da, özgürlük ve güvenlik hakkının kısıtlanmasının sözleşmeye uygun olması koşuludur.

“Özgürlük ve güvenlik hakkı” benzersiz bir haktır. Kişisel özgürlükten mahrumiyet, aile hayatı ve özel hayat hakkından, toplantı özgürlüğü, dernek kurma özgürlüğü, ifade özgürlüğü ve serbest dolaşım özgürlüğü gibi pek çok, diğer hak ve özgürlükten istifade edilmesini,doğrudan ve olumsuz olarak etkileyebilecek bir şeydir¹.Bu nedenle sınırlandırılması istisnai olduğu gibi, kısıtlanmasının denetlenmesi de, bağımsız yargı organları tarafından yapılacaktır.

KAVRAM

Kişinin özgürlüğünün kısıtlanmasının temel nedeni sürdürülen suç soruşturmasıdır. Bir diğer neden suç soruşturması sonrası sürdürülen yargılamada kişinin özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya çarptırılması ve kesinleşen bu cezanın infazı amacıdır. Bu iki hal dışında çok istisnai olarak akıl hastalarının, serserilerin, uyuşturucu bağımlısı ve alkoliklerin kendilerine ve başkalarına zarar vermelerini önlemek için tutulmaları da diğer haller olarak sıralanır.