Amerikan Ceza Hukukuna Genel Bir Bakış
Mehmet Hakan Hakeri
Amerikan hukuk sistemi, daha doğru ifadeyle, Amerikan hukuk fikirlerinin artık diğer Amerikan ihraç ürünleriyle rekabete başladığı belirtilmektedir. Zira hukuka Amerikan yaklaşımı da artık bazı ülkeler tarafından benimsenmektedir. Ülkemizde de özellikle ceza muhakemesi hukuku alanında Amerikan Ceza Hukuku kaynaklarından geniş ölçüde yararlanılmaya başlandığı gözlenmektedir. Bu nedenle, Amerikan Ceza Adalet Sistemi hakkında çok özet bilgi sahibi olmak isteyen hukukçular için, belirli bir sistematikten uzak olarak, Amerikan Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku ile yargı teşkilatı ve infaz hukuku hakkında çok kısa bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Bu çerçevede konuya ilgi duyan okuyucunun daha iyi bilgilenebilmesi ve diğer kaynaklardan konuyu okuduğunda yabancılık çekmemesi bakımından doğrudan İngilizce orijinal kavramlar kullanılmış, çoğu kez bu kavramların Türkçelerine yer verilmemiş, sadece açıklamalar yapılmıştır.
GENEL OLARAK
Bir yazar Amerikan hukuk sistemini tek kelimeyle ifade etmek gerekirse, tercih edeceğim kelime “contradiction” (tezat, ikilem, karşıtlık, itiraz, çelişki) olurdu demektedir. İkinci bir kelime daha kullanılabilecekse bu da complex (karmaşık, girift) olurdu. Üçüncüsü “moral” (ahlak, fazilet, erdem) ve sonuncusu: “diverse” (farklılık, çeşitlilik).
Tarihsel olarak Amerikan Hukuku, başka alternatif eksikliği nedeniyle İngiliz Hukuku’nun etkisi altında kalmıştır. İngiliz Hukuku sömürgecilerle beraber Atlas Okyanusu’nun karşı yakasına geçmiştir. Ancak bu dönemde karşı yakaya geçen şekli, en ilkel, en basit şeklidir. Diğer göçmenler de, Hollanda, İspanyol ve Fransız Hukuku’nu yeni kıtaya getirmişlerdir. Böylece sömürgecilik, mevcut çeşitliliğe çeşitlilik eklemiştir. Böylece örneğin Georgia eyaletinde Anglikan İngiliz Hukuku, Massachussets’de puriten (Protestan) ve Maryland’de Katolik Hukuk egemen olmuştur. Her yerleşim birimi, daha sonra her koloni kendi mahkemelerini ve kendi hukukunu oluşturmuştur. Bu nedenle, okyanusun öte tarafından, İngiltere’den kontrol çok asgari düzeyde kalmıştır.
