Ceza Hukukunda Nedensellik Bağlantısı ve Neticenin Objektif Yüklenebilirliği Teorisi
Veli Özer Özbek
I. Genel Olarak
Ceza hukuku bakımından tipik neticenin sorumluluk doğurması, yapılan hareket ile meydana gelen tipe uygun netice arasında mutlaka nedensellik bağlantısı kurulmasını gerektirir. Zira kimse irade dışı ya da üçüncü kişilerin veyahutta doğa olaylarının meydana getirdiği sonuçlardan sorumlu tutulamaz.
Bununla birlikte meydana gelen neticeden sorumluluk için nedensellik bağlantısının varlığı zorunlu ise de, her zaman sorumluluğun da kabulü için yeterli değildir. O halde nedensellik bağı mevcut olsa da fail neticeden sorumlu olmayabilir. Yani nedensellik bağlantısı başka, faili meydana gelen neticeden sorumlu tutmak başka şeydir. Konu şu şekilde de ifade edilebilir: NETİCE İÇİN HAREKETİN NEDENSELLİĞİ, NETİCENİN FAİLE OBJEKTİF YÜKLENEBİLİRLİĞİ (İSNAT EDİLEBİLİRLİĞİ) İÇİN GEREKLİ VE FAKAT TEK BAŞINA YETERLİ OLMAYAN BİR KOŞULDUR1. Neticenin faile yüklenebilirliği (isnad edilebilirliği) nedensellik bağlantısını tamamlayan bir niteliğe sahiptir. Nedensellik bağı ve objektif yüklenebilirliğe (isnat edilebilirliğe) ilişkin kriterler suç tipinin, genellikle, yazılmamış unsurudur.
Neticeden failin sorumlu tutulabilmesi için nedensellik bağlantısını yeterli gören klasik ceza hukuku öğretisinin aksine, bugün modern ceza hukuku öğretisi sorumluluk için nedensellik bağlantısı yanında bu normatif yüklenebilirlik (isnadiyet) kriterlerini esas almaktadır2.
