6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’na Göre Markada Paydaşların Önalım Hakkı (SMK md. 148/3)

The Pre-Emption Right of the Joint Owners in Trademark According to Code of Industrial Property Rights (Art. 148/3)

Vehbi Umut ERKAN,Selin ÖZDEN MERHACI

Marka üzerindeki mülkiyet hakkının birden fazla kimseye ait olması durumunda, maliklerden birinin kendi payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kimseye satışı veya ekonomik bakımdan satışa eşdeğer hukuki bir işlemle devretmesi halinde diğer malikler, önalım hakkına sahiptir. Bu hak 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 148/3 maddesinde düzenlenmiştir. Düzenleme Kanunun “Ortak Hükümler” kısmında yer almakta olup, markanın yanı sıra diğer sınai mülkiyet hakları bakımından da geçerlidir. Söz konusu düzenleme marka bakımından, 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de bulunmayan, yeni bir hükümdür. Bu hüküm, maliklerin marka üzerindeki tasarruf yetkisine kanundan doğan bir kısıtlama getirmektedir. Bu itibarla çalışmada, üzerinde birden fazla kimsenin hak sahibi olduğu markalarda, maliklerin önalım hakkının hukuki niteliği, şartları ile hüküm ve sonuçları incelenmiştir.

Marka, Önalım Hakkı, Paylı Mülkiyet, Yenilik Doğuran Hak, Markanın Devri.

If the ownership right on a trademark belongs to more than one person, the owners have a pre-emption right if one of the joint owners transfer his right wholly or partly to another party with a sale contract or another legal transaction which causes same economic effect. This right is regulated by the Code of Industrial Property Rights No. 6769, Art. 148/3. It is placed in the “Common Provisions” section of the Code, which can be implemented to all kinds of industrial property along with the trademarks. This is a new provision in regard to trademarks, which did not exist in Statutory Decree on the Protection of Trademarks No. 556 and imposes a statutory limitation to the disposition right of the trademark owners. In this respect, the provisions and the legal consequences of this regulation is discussed in this article within the context of joint ownership of trademarks.

Trademark, Pre-Emption Right, Joint Ownership, Formative Right, Transfer of Trademark.

I. GİRİŞ

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu¹ (SMK), 22.12.2016 tarihinde kabul edilerek, 10.01.2017 tarihinde yürürlüğe girmiştir². Kanunda marka hukukuna ilişkin birçok yeni düzenleme getirilmiş ve SMK md. 191/3 uyarınca 24.06.1995 tarihli ve 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (Marka KHK) yürürlükten kaldırılmıştır.

Marka hukukuyla ilgili yapılan değişiklilerden bir tanesi de, paylı mülkiyete tabi markalarda paydaşlara önalım hakkı tanınmasına ilişkindir (SMK md. 148/3). Bu hak 556 sayılı Marka KHK’da paylı mülkiyete tabi markalarda paydaşlara tanınmamışken; 24.06.1995 tarihli 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanunun Hükmünde Kararname (Patent KHK) md. 85/1-a ve 24.06.1995 tarihli ve 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanunun Hükmünde Kararname (Tasarım KHK) md. 13/3-a ile patentler ve tasarımlar bakımından kabul edilmişti. Bu durumda doktrinde³ Marka KHK’da bu yönde bir düzenlemeye gidilmediği için, Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) yasal önalım hakkına ilişkin hükümlerinin markalar bakımından kıyasen uygulanamayacağı kabul edilmekteydi.

Bu kapsamda çalışma konumuzu, paylı mülkiyete tabi markada paydaşların önalım hakkı oluşturmaktadır. Çalışmada, paylı mülkiyete tabi markada paydaşların önalım hakkının hukuki niteliği, kullanılmasının şartları ve sonuçları incelenmiş; ilgili olduğu ölçüde TMK’nın önalım hakkına ilişkin düzenlemeleriyle arasındaki farklılıklara değinilmiştir.