Toplu İş Sözleşmesinin Bireysel İş Sözleşmesi Üzerindeki Etkisi

The Impact of the Collective Labor Contract on the Individual Labor Contract

Turhan ESENER

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 36. maddesine göre, Toplu iş sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe iş sözleşmeleri toplu iş sözleşmesine aykırı olamaz. İş sözleşmelerinin toplu iş sözleşmesine aykırı hükümlerinin yerini toplu iş sözleşmesindeki hükümler alır. Toplu iş sözleşmesinde iş sözleşmelerine aykırı hükümlerin bulunması hâlinde ise iş sözleşmesinin işçi yararına olan hükümleri geçerlidir. Sona eren toplu iş sözleşmesinin iş sözleşmesine ilişkin hükümleri yenisi yürürlüğe girinceye kadar iş sözleşmesi hükmü olarak devam eder.

Sendika, Toplu İş Sözleşmesi, İş Sözleşmesi, İşçi, İşveren.

According to Article 36 of the Law on Trade Unions and Collective Labour Agreements, save as otherwise provided in a collective labour agreement, a contract of employment shall not be contrary to that agreement. The provisions of the contract of employment that are contrary to a collective labour agreement shall be replaced by the provisions of that collective labour agreement. The provisions of a contract of employment that operates to the worker's advantages hall apply in cases where the collective labour agreement is contrary to such contract. The provisions of a collective labour agreement that has expired and that are related to contracts of employment shall continue to be binding in the form of a contract of employment until a new collective agreement enters in to force.

Trade Union, Collective Labor Agreement, Employment Contract, Employee, Employer.

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 36. maddesinin kenar başlığı, “Toplu iş sözleşmesinin hükmü”dür. Bundan amaç metninin incelenmesinden anlaşılacağı üzere, toplu iş sözleşmesi ile bağlı olan işçi ve işverenler bakımından meydana getirdiği hüküm ve sonuçtur.

Burada akla gelen ilk soru, tüzel kişiliği haiz işçi ve işveren kuruluşları arasında yapılan bir toplu iş sözleşmesinin, bu kuruluşların üyelerini nasıl bağlayabildiğidir. Toplu iş sözleşmesinin tarafı olan tüzel kişiliğin üyeleri toplu iş sözleşmesi ile dolaysıyla iki şekilde bağlanmışlardır. Birincisi, bir sendikaya üye olmakla, o sendikanın tarafı olacağı toplu iş sözleşmesi ile bağlanmayı kabul etmişlerdir. İsviçre Federal Mahkemesinin de 25 Mayıs 1948 tarihli bir kararında açıkladığı gibi¹ üyeler ortak amaçlarına ulaşmak için sendikalarına bir sadakat borcu (Treuepflieht) ile bağlıdırlar. İkincisi, toplu iş sözleşmesinin tarafı olan tüzel kişiler de, toplu iş sözleşmesi yapmakla karşı tarafa kendi üyelerini bu sözleşmeye riayet ettireceklerini taahhüt etmişlerdir. Kaldı ki toplu iş sözleşmesinin uygulanması için ortak denetim organları da kurulması mümkündür.

Toplu iş sözleşmesinin başlıca fonksiyonu ve kendisinden beklenen asıl yarar, bu sözleşmelerin, iş sözleşmelerini düzenleyerek hizmet ilişkisindeki barış ve dirliği sağlamasıdır.