Kambiyo Senetlerinde Beyaz Ciro

Das Blankoindossament

Hanife DOĞRUSÖZ KOŞUT

Emre yazılı kambiyo senetlerinde yer alan hakkın devri ciro ve senedin teslimi ile gerçekleşmektedir. Ciro, şekil bakımından üç türlü gerçekleşmektedir. Tam ciroda senedin devredildiği şahıs belli iken, beyaz ciroda belli değildir. Bu anlamda beyaz ciro senedin hamiline yazılı senetmiş gibi tedavül etme olanağı sağlar. Bu çalışmada, beyaz cironun şekil şartları, farklı ciro türlerinin (özellikle tahsil ve rehin cirosunun) beyaz ciro şeklinde yapılıp yapılamayacağı ve beyaz cironun hükümleri ele alınmıştır. Çalışmamızda ayrıca, senedin arkasında veya ön yüzünde yer alan ve fakat ciro zincirine dâhil edilemeyen imzanın Alman Hukukunda kabul edildiği gibi, garanti cirosu olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceğine de değinilmektedir.

Kambiyo Senetleri, Ciro, Beyaz Ciro, Ciro Türleri, Garanti Cirosu.

The receivable right which is fully bounded in negotiable instruments to order can only be transferred with endorsement and handing over the instrument. The form of endorsement can be divided in three parts. According to the endorsement in full, the person who was taken the instrument by the endorsement can be designated. On the other hand, in accordance with the blank endorsement is not possible. In this manner, the blank endorsement provides to circulate the instrument like bearer instrument. In this study, it was considered that if the form conditions of blank endorsement and different type of endorsement (especially endorsement for collection and pawn) can be considered as blank endorsement. The effects of blank endorsements were also considered. In addition to this it was also mentioned in our study that, if the signature which is behind or front of endorsement (but outside the chain) is valid as guarantee endorsement (as it is in German law) or not.

Commercial Papers, Endorsement, Blank Endorsement, Types of Endorsement, Guarantee Endorsement.

Ciro, çifte yetki veren bir hukuki işlemdir¹. Bir çeşit nitelikli havaledir². Ciro ile ciranta senedin hamiline senet bedelini tahsil etme yetkisi ve senet borçlusuna ödeme yetkisi vermektedir. Soyut bir tasarruf olması sebebiyle, ciro ile sadece senetten doğan ve anlaşılan haklar devredilir³. Kısmi ciro batıldır⁴ (TTK m.682/2; OR Art. 1002/2). Şarta bağlı ciroda ise, ciro geçerli ancak şart yazılmamış sayılır⁵ (TTK m. 682/1; OR Art. 1002/1).

Cironun geçerli olabilmesi için, lehine ciro yapılan şahsın / ciro edilenin belirtilmesine ihtiyaç yoktur (TK m. 683 / 2; OR Art. 1003/2). Beyaz ciro lehine ciro yapılan şahsın / ciro edilenin belli olmadığı cirodur⁶. Hatta beyaz ciro, sadece ciroyu yapan kişinin imzasından ibaret olabilir. Hamiline ciro da beyaz ciro hükmündedir⁷ (TK m. 682/3; OR m. 1002/3).

Ciro ile devredilebilecek senetler, emre yazılı senetlerdir. Nama yazılı kambiyo senetleri alacağın teslimi, hamiline yazılı kambiyo senetleri ise sadece teslim ile devir edilir. Emre yazılı bir kambiyo senedine düzenleyen tarafından “emre yazılı değildir” kaydının yazılması halinde senet nama yazılı hale gelir ve ciro ile devredilme imkânı kalmaz⁸ (TTK m. 681/2). Ciro, poliçe ve bonoda vade süresi içinde, çekte ise ibraz süresi içinde yapılmalıdır. Ciroda tarih atılması şart değildir. Aksi sabit oluncaya kadar tarihsiz ciro vadeden önce yapılmış sayılır⁹. Poliçe ve bonoda vadeyi takip eden iki iş günü veya ödememe protestosunun keşide edilmesinden sonra¹⁰ (TTK m. 690/1), çekte ise ibraz süresi geçtikten sonra yapılan ciro alacağın temliki hükmünde olacaktır¹¹.