Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün Teşkilat Yapısı ve Hukuksal Statüsü -Karşılaştırmalı Bir İnceleme-

Le Statut Juridique et la Structure Organisationnellede la Direction Generale de l’Immigration -Une Etude Comparative-

Elif ALTINOK ÇALIŞKAN,Serkan SEYHAN

Türkiye’nin göç hareketleri bakımından stratejik açıdan önemli bir konuma sahip olması ve Türkiye’ye çeşitli amaçlarla gelen yabancı sayısındaki artış karşısında, göç sorunlarının etkin yönetimi bakımından, dünyadaki örnekleri de dikkate alınarak, görev alanına yönelik strateji ve güncel politikaları geliştirip uygulayabilen, insan hakları odaklı, nitelikli personel ve sağlam bir maddi alt yapıyla donatılmış, yetkin bir kurumsal yapılanmaya ihtiyaç duyulmuş ve “” teşkilatı kurulmuştur. Çalışmamızda öncelikle, 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile kurulan Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün hukuksal statüsü ve bu bağlamda tüzel kişilik yapısı irdelenecek, ardından ise, Müdürlük’ün Fransız sistemindeki muadili olan L’OFII (’nin hukuksal statüsü ele alınacaktır.

Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, OFII, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, Bütünleşme, Göçmen.

Compte tenu du fait que la Turquie occupe une place aussi importante en termes d'immigration et d'augmentation du nombre d'étrangers venant en Turquie à des fins diverses, il est indispensable de prendre en considération les exemples du monde en termes de gestion efficace de l'immigration, d'élaborer et de mettre en œuvre des stratégies et des politiques actuelles. Une structure institutionnelle qualifiée dotée de personnel qualifié et d'une infrastructure financière solide était nécessaire en Turquie et c’est la raison pour laquelle l'organisation «» a été créée. Dans le présent article, nous examinerons tout d'abord le statut juridique de la Direction Générale de l’Immigration, institué par la Loi n ° 6458 sur les étrangers et la protection internationale et analyserons en second lieu la structure de la personnalité juridique de cette institution dans ce contexte, par après nous allons comparer cette institution turque avec de la Direction Générale de l'Immigration en France (« » - ).

Direction Générale de l’Immigration, OFII, Loi Sur Les Etrangers et la Protection Internationale, Intégration, Immigrant.

Türkiye’nin, coğrafi, stratejik, kültürel ve siyasi konumu tarih içinde önemli göç akınlarıyla karşı karşıya kalmasına neden olmuştur. 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun genel gerekçesinde¹ de belirtildiği üzere, Türkiye’nin artan ekonomik gücü, ülkemize yönelik göç hareketleri için bir çekim unsuru oluştururken, yer aldığı coğrafi bölgede devam eden siyasî istikrarsızlıklar, Türkiye’ye yönelik göçü teşvik eden bir diğer unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Son döneme kadar göç hareketleri açısından Türkiye daha çok “geçiş ülkesi” konumunda iken, yabancılar tarafından ülkemizin artan ekonomik gücü ve istikrarıyla giderek bir “hedef ülke” olarak görülmesi ile bu bağlamda ülkemize yönelik göçün artarak devam etmesine neden olmuştur. Bununla birlikte Arap Baharı ve Suriye’ye yansıması sonucu, Suriye’de daha iyi şartlar altında yaşamak isteyen halk, Beşşar Esad ve yönetimin uyguladığı rejime karşı protestolara başlamış, Esad’ın ise protestolara karşı cevabı çok keskin ve acımasız olmuştur. Bunun üzerine harekete geçen halk ise kendi içlerinde sivil ordular kurmaya başlamış ve Suriye’de 2011 yılından beri devam eden iç savaş başlamıştır. Bu nedenle yüzbinlerce insan hayatını kaybetmiş ve kaybetmeye de devam etmektedir. Devam eden iç savaş ve ülkede yaşamın zorlaşmasıyla beraber birçok Suriyeli kendi ülkesinden kaçarak, başka ülkelere sığınmak zorunda kalmıştır.

Türkiye’nin göç bakımından bu derece önemli bir konuma sahip olması ve Türkiye’ye çeşitli amaçlarla gelen yabancı sayısındaki artış² karşısında, ülkemizde sadece göç alanında uzmanlaşmış bir kamu kurumunun bulunmaması ve göç sorunlarının etkin yönetimi bakımından, dünyadaki örnekleri de dikkate alınarak³, görev alanına yönelik strateji ve güncel politikaları geliştirip uygulayabilen, insan hakları odaklı, nitelikli personel ve sağlam bir maddi alt yapıyla donatılmış, yetkin bir kurumsal yapılanmaya ihtiyaç duyulmuş⁴ ve “Göç İdaresi Genel Müdürlüğü” teşkilatı kurulmuştur. AB’ye tam üyelik müzakereleri sürecinde, aday ülkelerin yerine getirmesi gereken koşullar bağlamında üzerinde durulan noktalar, uygulamaların ve iltica mevzuatının AB müktesebatıyla farklılık oluşturmayacak bir biçimde düzenlenerek kısa vadede yürürlüğe girmesini gerçekleştirmektir⁵. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü de bu temel amaçtan doğan kurumsal bir idari yapıdır.

Çalışmamızda öncelikle, 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile kurulan Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün hukuksal statüsü ve bu bağlamda tüzel kişilik yapısı irdelenecek, ardından ise, Müdürlük’ün Fransız sistemindeki muadili olan L’OFII (l’Office Française de l’Immigration et de l’Intégration)’nin hukuksal statüsü açıklanacaktır.