Paket Tur Sözleşmelerinde Seyahat Edenin Hakları ve Borçları
The Rights and Obligations of Travelers in Package Tour Contracts
Bahadır DEMİR,Veysel BAŞPINAR
Bu çalışmanın konusu; “Paket tur sözleşmesinde seyahat edenin hakları ve borçları”dır. Paket tur sözleşmesinin tanımının şu şekilde yapılması mümkündür: “Toptan bir fiyat karşılığında satışa sunulan hizmetlerin 24 saatten uzun veya en az bir gecelik konaklamayı kapsadığı ve ulaşım, konaklama veya diğer asli nitelikteki edimlerden en az ikisini içeren sözleşmelerdir”.
6502 sayılı TKHK’da paket tur sözleşmesinin tanımı yapılırken paket tur sözleşmesinin içeriğindeki unsurlar esas alınmıştır. Kanun’daki tanımdan yola çıkılarak paket tur sözleşmesinin unsurlarını belirlemek mümkündür. Bunlar, paket tura dâhil en az iki edimin mevcut olması, hizmetlerin karşılığı olarak tüketiciye bir götürü (toplam) ücretin belirlenmesi, hizmetin yirmi dört saatten uzun bir süreyi kapsaması veya en az bir gecelik konaklamayı içermesi ve bir nüshasının tüketiciye verildiği yazılı bir sözleşmenin yapılmasıdır.
Paket tur sözleşmesinin tarafları, kanunlara ve genel ahlâka aykırı olmamak şartıyla sözleşme hürriyeti (TBK m.26-27) çerçevesinde karşılıklı çeşitli haklar ve borçlar belirleyebilirler. Paket tur sözleşmesi tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir. Bu sebeple, tura katılan tüketicinin bu doğrultuda hakları olduğu gibi bir takım yükümlülükleri de kanun koyucu tarafından belirtilmiştir.
Paket Tur Sözleşmesi, Seyahat Eden, Tura Katılan, Haklar, Borçlar.
This study deals with “the rights and obligations of travelers in package tour contracts”. A package tour contract can be defined as a contract covering the combination of not fewer than two of the transport, accommodation and other tourist services not ancillary thereto put up for sale at a wholesale price which cover a period of more than twenty-four hours or include overnight accommodation.
The definition of package tour contract in the Consumer Protection Law no. 6502 is based on the constituents of this contract. Such constituents can be determined based on the definition provided in the law: the availability of minimum two services included in a package tour; determination of a lump-sum price in return for services; services’ covering a period of more than twenty-four hours or involving minimum one overnight accommodation; and the formation of a written contract one copy of which is granted to the consumer.
The parties of a package tour contract may determine various reciprocal rights and obligations within the framework of freedom of contract (articles 26 and 27 of the Turkish Code of Obligations) provided that such rights and obligations are not against laws and public morality. A package tour contract is a contract that imposes obligations on both parties. Thus, both rights and obligations of a consumer participating in a tour have been indicated by the law-maker.
Package Tour Contract, Traveler, Tour Participant, Rights, Obligations.
I. GİRİŞ
Paket tur sözleşmesi hakkında geçmişten beri Türk iç hukukunda, özellikle turizm ile ilgili bazı kanunî düzenlemeler bulunmaktadır1. Ancak günümüz şartlarında bunların yeterli olduğunu söylemek mümkün değildir. Gerçekten de, hızla gelişen turizm faaliyetleri kapsamında söz konusu düzenlemeler yetersiz kalmıştır. Bu durumu gören kanun koyucu, paket tur sözleşmesini günün şartlarına ve ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde yeniden düzenlemiştir. Bu konudaki doğrudan düzenleme Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda2 yapılmıştır. Gerçekten de 4822 sayılı Kanunla3 (m.10), eTKHK m.6/C4 hükmü eklenmiştir. Bununla birlikte, maddede sadece paket tur sözleşmelerine ilişkin bir tanım vermekle yetinmiştir. Konu hakkında ayrıntılı hükümler ise, Yönetmelikle5 düzenlenmiştir. Gerek Kanunda konuya ilişkin düzenlemenin gerekse Yönetmeliğin amacı, Avrupa Birliği Yönergesinin6 Türk hukukuna aktarılmasıdır7.
Türk hukukunda paket tur sözleşmesine yönelik en son düzenleme 28.11.2013 tarihinde 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun8’un 51. maddesinde yer almaktadır. Söz konusu madde, Yönerge esas alınarak hazırlanmıştır. Bunun yanında Kanun’un hazırlıkları sırasında, İsviçre hukukundaki 18.06.1993 tarihli “Paket Turlara İlişkin Federal Kanundan”9 da faydalanılmıştır10.
II. PAKET TUR SÖZLEŞMESİNİN TANIMI VE UNSURLARI
4077 sayılı Kanun’a 6/C hükmü ekleninceye kadar, paket tur sözleşmeleri deyimi, doktrinde birden fazla anlamda kullanılmıştı. Bu sebeple, paket tur sözleşmesi deyimi, tam iki tarafa borç yükleyen (synallagmatik) bir sözleşme11 olarak varlığı kabul edilmesine rağmen, uzun yıllar, tanımı üzerinde görüş birliği sağlanamamıştı. 6502 sayılı TKHK m.51’de açıkça paket tur sözleşmesi ifadesine yer verilmiştir. Söz konusu düzenleme ile “paket tur sözleşmesi” deyimi, kanunî terim halini almıştır.
