4949 S.Y. ile Değişik İik Hükümlerine Göre Aciz Vesikasının Kambiyo Senetlerindeki Zamanaşımına Etkisi

Kazım Uslu

Kambiyo senetleri (Çek-Bono-Poliçe) genellikle altı aylık, bir ve üç yıllık zamanaşımı sürelerine tabi ise de, bazı istisnai hallerde zamanaşımına uğramamaktadır. Zira gayrimenkul rehniyle teminat altına alınma, konkordato isteği, iflasın açılması gibi sayılabilen bu durumlardan çalışmamızda aciz vesikasını incelemeye çalışacağız. Belirtilen bu haller TTK’nın da ayrıca düzenlenmemiş olduğundan, aynı Kanun’un 1. maddesinin yollaması ile genel hükümlerden çıkarılmaktadır. İİK’nın 143/6’ncı maddesi 17.07.2003 tarih ve 4949 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, aciz vesikasına bağlanan alacak için yirmi yıllık bir zamanaşımı süresi öngörülmüştür.

Aciz Vesikası (Geçici ve Kesin), Kambiyo Senedi, Zamanaşımı, Mirasın İntikali, Mirasın Kabulü, İcra Takibi, İptal Davası, Haciz Tutanağı, Zamanaşımının Kesilmesi.

Bir alacağın zamanaşımına uğramasından söz edilebilmesi için, her şeyden evvel bu alacağın zamanaşımına uğrayabilecek nitelikte bir alacak olması gerekir. Esas itibariyle bütün alacaklar zamanaşımına tabidir. Ancak, istisnaen bazı sebepler bir alacağı zamanaşımına tabi olmaktan çıkarır.

Kambiyo senetleri (Çek-Bono-Poliçe) genellikle altı aylık, bir yıllık ve üç yıllık zamanaşımı sürelerine tabi ise de, diğer muhtelif alacaklar gibi bu alacaklar da, bazı istisnai hallerde zamanaşımına uğramamaktadır¹. Zira gayrimenkul rehniyle teminat altına alınma², konkordato isteği ³, iflasın açılması ⁴ olarak sayılabilen bu durumlardan çalışmamızda aciz vesikasını incelemeye çalışacağız.Belirtilen bu haller Türk Ticaret Kanunu’nda da ayrıca düzenlenmemiş olduğundan, aynı Kanun’un 1’inci maddesinin yollaması ile genel hükümlerden çıkarılmaktadır⁵.

Yukarıda yalnızca isimleri belirtilen hallerde olduğu gibi, aciz vesikasına bağlanan alacaklar da bizzat borçluya karşı zamanaşımına uğramaz⁶ (İİK. 143/6). Maddeden anlaşıldığına göre bir alacağın, bu arada bir kambiyo alacağının zamanaşımına tabi olmaması için bizzat bu alacak sahibinin borçluyu takiple alacağını kısmen veya tamamen tahsil edememiş ve bu durumun İİK. 105 ve 143’deki belgelerden biri ile tespit edilmiş olması gerekir⁷. Başka bir ifade ile, bir alacaklı, diğer herhangi bir alacaklının borçluyu takip ederek aleyhinde aciz vesikası almış olmasından yararlanarak, alacağının zamanaşımına tabi olmadığını iddia edemez; kendisinin de geçerli bir aciz vesikası⁸ alması lazımdır⁹.