CMR Konvansiyonu'nun Uygulama Alanı

Muktedir LALE

ÖZET:

Bu çalışmamda CMR Konvansiyonu'nun uygulama koşulları Yüksek Mahkeme kararları ile birlikte incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: CMR, taşıma, taşıma sözleşmesi, eşya, eşya taşımacılığı, ücret, taşıt, karayolu.

Milletlerarası ticaret, yalnızca farklı devletler arasında ekonomik alanda ilişkiler yaratmakla kalmayıp, farklı hukuk sitemlerinin de birbirinden etkilenmesi sonucunu doğurmuştur. Bu etkileşimin en yoğun olarak görüldüğü alan, milletlerarası taşıma hukuku olmuştur. Milletlerarası ticaretin artmasına paralel olarak gelişen karayolu ile yapılan taşımalar, bu alandaki uluslararası hukuk çalışmalarının artmasına sebep olmuştur. Nitekim, 1956 yılında Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu "Eşyaların Karayolundan Uluslararası Nakliyatı İçin Mukavele Sözleşmesi"ni (CMR ) hazırlayarak, taşımaya ilişkin özel hukuk sorunlarının, taraf ülkelerde, yeknesak kurallara tabi olmasını amaçlamıştır.¹ Karayolu İle Uluslararası Eşya Taşıma Sözleşmelerine İlişkin Konvansiyon, uluslararası taşıma sözleşmelerine uygulanacak temel hukuk kaynağıdır. Bu Konvansiyon 31.10.1995 tarihi itibari ile Türkiye açısından uluslararası karayolu taşıma sözleşmelerinde iç hukuk kaynağı mertebesindedir.²

Karayolu İle Eşya Taşımasına İlişkin Uluslararası Sözleşme'nin³ (CMR) kapsamına giren bir uyuşmazlıkta öncelikle CMR hükümlerinin uygulanması gerektiği kuşkusuz olup, uygulama koşulları anılan Konvansiyon’un 1’inci maddesinde yer almaktadır.^4,5