Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Hissedarların Şirket Tüzel Kişiliğini İlgilendiren Konularda AİHM Nezdinde Dava Açma Ehliyetleri: Tüzel Örtü ve Bu Örtünün Delinmesi

Suat ŞİMŞEK

ÖZET:

Geçek kişiler ve tüzel kişiler, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve eki protokollerle korunan haklarının Sözleşme’ye taraf bir devlet tarafından ihlal edildiği gerekçesiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi nezdinde dava açabilmektedirler. Ancak tüzel kişilikler oluşturan pay sahiplerinin (hissedar, üye, vb.) tüzel kişiliği ilgilendiren tasarruflar hakkında dava açma ehliyeti oldukça sınırlıdır. Mahkeme, tüzel kişilik kendi haklarını savunabildiği sürece hissedarların dava açma ehliyetinin bulunmadığını ifade etmektedir. Bu durum, tüzel örtü olarak adlandırılmaktadır. Tüzel örtünün delinmesi olarak tabir edilen hissedarın tüzel kişiliği ilgilendiren tasarruflar hakkında dava açma durumu ise ancak istisnai durumlarda söz konusu olabilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Tüzel örtü, tüzel örtünün delinmesi, hissedarların dava açma ehliyeti, mülkiyet hakkı.

1. Giriş

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ’ne (Sözleşme) Ek 1 No.lu Protokol’ün “Her gerçek ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığı na saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır” hükmünü ihtiva eden 1’inci maddesi gereği, gerçek kişilerin yanı sıra tüzel kişilerin mülkiyet hakkı da Sözleşme ve ekli protokoller kapsamında korunmaktadır. Zaten Ek 1 No.lu Protokol’ün 1’inci maddesi, Sözleşme’nin tüzel kişilere değinen tek maddesi olma özelliğine sahiptir.1 Üstelik Sözleşme, tüzel kişilerin de bir temel hakkın ya da özgürlüğün öznesi olabileceğini öngören tek uluslararası belgedir.2

Ek 1 No.lu Protokol’ün 1’inci maddesi kapsamında gerçek kişiler ve tüzel kişiler, mülkiyet haklarının ihlal edildiği gerekçesi ile dava açabilmektedirler. Ancak gerçek kişiler ile tüzel kişiler arasında öyle bir kategori daha vardır ki bunların dava açma ehliyetleri konusu oldukça tartışmalıdır. Bu kategori, tüzel kişilerin hissedarlarından/üyelerinden oluşmaktadır ki bunların dava açma ehliyetleri Strazburg organlarını önemli ölçüde meşgul etmektedir.