Potansiyel Mağdur ve İnsan Hakkı İhlali (AİHM ve AYM Uygulaması)

Potential Victim and Human Infringement (Implementation of the European Court of Human Rights and Turkish Constitutional Court)

Begüm DİLEMRE ÖDEN

Bu çalışmada Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin, ayrımcılığa uğramama hakkı kapsamında mükelleflerin potansiyel mağdurluğu ile ilgili olarak Burden davasında ortaya koyduğu ilkelerin, Türk Anayasa Mahkemesine yapılan bir bireysel başvuru incelemesinde kullanılabilirliğinin değerlendirmesinin yapılması amaçlanmaktadır.

Ayrımcılık Yasağı, Burden Davası, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Bireysel Başvuru.

This study examines the principles about the potential unjust treatment of taxpayers in scope of the right to non-discrimination which are put forward by the European Court of Human Rights in Burden case. In this study, it is aimed to evaluate the applicability of these principles in examination of an individual application to the Turkish Constitutional Court.

Prohibition of Discrimination, Case of Burden, European Court of Human Rights, European Convention on Human Rights, Individual Application.

GİRİŞ

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi m. 34 uyarınca, Sözleşme veya protokollerinde tanınan hakların Yüksek Sözleşmeci Taraflardan biri tarafından ihlal edilmesinden dolayı mağdur olduğunu öne sürenler Mahkemeye başvurabilir. Görüldüğü üzere “mağdur” olmak başvurunun temel koşulları arasında yer almaktadır. Mağdur olmaktan kasıt da, Sözleşme veya eki protokollerinde yer alan hükümlerin, kendisi bakımından ihlali anlamına gelmektedir.

Yine Sözleşme’nin 35/1. maddesine göre Mahkemeye ancak, uluslararası hukukun genel olarak kabul edilen ilkeleri uyarınca iç hukuk yollarının tüketilmesinden sonra başvurulabilmektedir. Yani, iç hukuk yolları tüketilinceye kadar ortada bir ihlalden bahsedilememektedir.¹

Vergi mükelleflerinin de temel hak ve özgürlüklerin kamu gücü işlemleri neticesinde ihlali halinde, mükellefin şikâyetçi sıfatıyla gerek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine² gerekse de bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesine³ başvurabilmesi için “mağdur” olması, bir ihlale somut bir biçimde hedef olmuş olması⁴ kıstası aranmaktadır.