Müteahhitler Birliği Başkanı Yapı Kooperatifine Üye Olabilir mi?
Yahya DERYAL
“Kanaatim odur ki, muhakkak surette birleşmede kuvvet vardır.
Kooperatif yapmak, maddi ve manevi kuvvetleri, zekâ ve maharetleri birleştirmektir.
Yoksa bir zayıf ile bir kuvvetlinin birleşmesinden bahsetmiyorum.
Birleşmenin böylesi zayıf olanın kuvvetliye esir olması demektir”
M. K. ATATÜRK, İzmir Ticaret Odası, 1 Şubat 1931
Bir meslek veya ticari faaliyeti profesyonelce icra etmekte olan kişilerin kooperatiflere üye olması, ne 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nda ne de kooperatif ana sözleşmelerinde açıkça yasaklanmış değildir. Fakat kooperatif dayanışmasına ihtiyaç duymayacak bir ekonomik gelişmişlik ve yeterlilik içinde bulunan bu kişilerin kooperatiflere üye yapılması, evrensel kooperatif tanımına ve bu tanımı yansıtan 1163 sayılı Kanunun ruhuna uygun düşmediği gibi; kooperatiflere özgü vergi ayrıcalıklarından (Koop K. m. 93) yararlanan “görünüşte kooperatifler”i teşvik anlamına gelecektir.
Görünüşte Kooperatif, Kooperatif Model, Yardımlaşma Ortaklığı, Açık Kapı İlkesi, Tacir, Kooperatif Holdingi, Rekabet Yasağı, Kar Dışı Ekonomik Amaç, Vergi Muafiyeti, Kişisellik.
1- Sorunun Takdimi
Müteahhitler Birliği Başkanı, işyeri veya konut yapı kooperatifine üye olabilir mi? Deniz Ticareti Odası Başkanı su ürünleri kooperatifine üye olabilir mi? Ziraat Odası Başkanı, zirai kalkınma kooperatifine üye olabilir mi? Bir banka veya katılım bankası yönetim kurulu üyesinin, tarım kredi kooperatifine üye olması mümkün müdür? Fındık ihracatçıları birliği başkanı, tarım satış kooperatifine üye olabilir mi? Uluslararası Nakliyeciler Birliği Yönetim Kurulu üyesi, motorlu taşıyıcılar kooperatifine üye olabilir mi? Sigorta Şirketleri Birliği başkanının sigorta kooperatifine üye olması mümkün mü?
Özellikle seçilmiş, bu uç örnekleri çoğaltmak elbette mümkündür. Sorunun nirengi noktası şöyle ifade edilebilir: Bir mesleği veya ticari faaliyeti profesyonelce ve en üst düzeyde icra etmekte olan bir meslek veya ticaret erbabının bir kooperatife üye olma ihtiyacı veya hakkı var mıdır? Bunun için kişinin mutlaka yönetim kurulu başkanı veya üyesi olması da gerekmez.
