Analık İzni, Ücretsiz İzin ve Yarım Süreli Çalışmaya Eleştirel Bakış

Critical View to Maternity Leave, Unpaid Leave and Half Time Working

Barlas OSKAY

6663 sayılı Kanunla kadın çalışanlara analık hali kapsamında yeni haklar getirilmiştir. 6663 sayılı Kanundan önce, İş Kanunu 74. maddesine göre, kadınlar, doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere ücretli analık izni hakkına ve aynı zamanda ücretsiz izin talep etme hakkında sahipken, yeni düzenlemelerle ayrıca belli şartların varlığı durumunda kısmi süreli çalışma ve de yarım çalışma hakkına da sahip olmuşlardır. Ayrıca bu haklar doğum yapan kadın işçinin eşine ve de evlat edinene de tanınmaktadır. Analık halinin korunmasını hedefleyen bu düzenlemeler, uygulamada kadın işçilerin istihdam edilme şanslarının olumsuz yönde etkilenmeleri tehlikesine açık görünmektedir.

Analık İzni, Kısmi Süreli Çalışma, Yarım Çalışma, Evlat Edinme, Ücretsiz İzin.

The Act Nr. 6663 has brought new rights to women within the scope of maternity. Before the Act Nr. 6663, women had the maternity leave and the unpaid leave rights according to the article 74 of Labor Act. With recent regulations, women have also had the right of part-time and half-time working rights on certain conditions. However, these rights have been provided to the husband of the woman giving birth and the employee who adopt the child. These regulations aim to protect the state of maternity more strongly, but in practice they seem open to the threat of negatively affecting the chances of women workers to be employed.

Maternity Leave, Half Time Working, Part-Time Working, Child Adaption, Unpaid Leave.

GİRİŞ

Ülkemizde son dönemlerde İş Hukuku alanında önemli hale gelen konulardan bir tanesi de kadınların çalışma hayatındaki çalışma koşulları ile ilgili düzenlemeler olmuştur. Özellikle 4857 sayılı İş Kanununda ki düzenlemeler uyarınca kadın çalışanların sahip olduğu doğum izni, süt izni ve buna benzer bazı haklar yanında, 29/01/2016 tarihinde kabul edilen 6663 sayılı Kanunun 21. maddesi ile İş Kanununun 13. maddesine eklenen 5. fıkrayla kadın çalışanların İş Kanununun 74. maddesi kapsamında ki izinlerin süresinin bitmesinden itibaren çocuklarının mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar kısmi süreli çalışma gerçekleştirebilecekleri hüküm altına alınmıştır.

Gerçekten de, 6663 sayılı yasa ile İş Kanunu'na getirilen düzenlemelerden önce de, gerek ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler gerekse de Anayasal hükümler doğrultusunda (AY md.50) mevzuatımızda kadın işçilerin korunmasına ilişkin bir takım düzenlemeler mevcut olup, bu düzenlemelerle kadınların bünyevi özelliklerinin gözetilmesiyle beraber kadının ailevi yükümlülükleri ve özellikle çocukların bakım ve eğitimlerinin aksamamasına yardımcı olacak önlemlerin alınmasına da özen gösterilmiştir.¹

6663 sayılı Kanun her ne kadar "Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" olarak isimlendirilmiş olsa da söz konusu Kanun İş Kanunu uygulaması açısından da önemli değişiklikler getirmiştir. Bu durum birbirleriyle bağlantılı olmayan konuların tek bir yasa içerisinde toplanması açısından ve de yasaya egemen olan ruhun tespitinde yaşanabilecek olası güçlükler bakımından bazı yazarlarca eleştirilmektedir.² Gerçekten de söz konusu Kanun ile İş Kanunu 13. maddesine eklenen 5. fıkra kapsamında düzenlenen analık hali kapsamında kısmi süreli çalışmanın detaylarının düzenlenmiş olduğu Yönetmelik hükümleri de son derece tartışmalı düzenlemeleri gündeme getirmiştir.