Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Uluslararası İlişkilerde Uluslararası Hukukun Rolünün Değerlendirilmesi

Assessment on the Role of International law in International Relations

Bahar Yeşim DENİZ

Çalışmamızda, ilk olarak, uluslararası hukukun tanımı ve uluslararası hukukun bağlayıcılığı ile ilgili teoriler üzerinde durulmaktadır. İkinci aşamada, uluslararası hukuk ve uluslararası ilişkiler disiplinlerinin etkileşimi analiz edilmekte; bu anlamda, temel farklılıklar, uluslararası ilişkiler disiplini açısından, uluslararası hukukun fonksiyonu ele alınarak, uluslararası ilişkiler teorileri ışığında değerlendirilmektedir. Üçüncü olarak, uluslararası hukuk ve uluslararası ilişkiler anlamında güncel sorunlar incelenmekte, bu sorunların ele alınmasında uluslararası örgütler ve uluslararası mahkemelerin rolü üzerinde durulmaktadır. Bu kapsamda, globalleşen dünyadaki kavramlardan “insani müdahale”, “koruma sorumluluğu” gibi kavramlar ele alınmakta; “kuvvet kullanma yasağı” ve “meşru müdafaa” kavramları, özellikle, Devletlerin “egemenlik”leri ile boyutlar açısından güncel olaylarla analiz edilmektedir. Bu bağlamda, insan hakları, çevre, nükleer silahsızlanma ve terörizm gibi konulara vurgu yapılmakta ve “Devletlerin mutlak egemenliği” sorgulanmaktadır. Son olarak, güncel sorunların çözümünde, uluslararası örgütlerin ve uluslararası mahkemelerin denetim mekanizmalarının etkin şekilde işletilmesinin önemi vurgulanmaktadır.

Uluslararası Hukuk ve Uluslararası İlişkiler, Uluslararası Örgütler, Kuvvet Kullanma Yasağı, İnsani Müdahale, Meşru Müdafaa, Koruma Yükümlülüğü

In the article, firstly, theories regarding the definition and binding force of international law are being focused on. At the second stage, analysis is completed on the interaction of international law and international relations disciplines; in this respect, basic differences are assessed in the light of international relations theories with the the perspective of the function of international law relevant to the discipline of international relations. Thirdly, current problems in terms of international law and international relations are examined and roles of international organizations together with international courts are taken into consideration. In this respect, concepts in the globalising world such as “Humanitarian Intervention” and “Responsibility to Protect” are being concentrated upon; “Prohibition of Use Force” and “Self-Defence” are being analysed parallel with aspects relevant to especially the “Sovereignty” of States in current incidents. In this framework, the emphasis is on human rights, environment, non-proliferation of nuclear weapons, terrorism and “Absolute Sovereignty” of States is questioned. As a conclusion, the importance of the efficient functioning of supervision mehanisms with regard to international organizations and international courts is underlined in the context of resolution of current problems.

International Law and International Relations, international organizations, Prohibition of Use of Force, Humanitarian Intervention, Self-Defence, Responsibility to Protect

Uluslararası ilişkiler ve uluslararası hukuk ilişkisinin değerlendirilmesinde, uluslararası hukuk kurallarının mahiyeti ve işlevleri üzerinde durulması gerektiği düşünülmektedir. Konuyla ilgili olarak, uluslararası ilişkiler ve uluslararası hukuk arasındaki etkileşimin değerlendirilmesi ve uluslararası hukuka, uluslararası ilişkiler teorileri ışığında yaklaşımın yararlı olduğu değerlendirilmektedir.

Günümüzde, özellikle, uluslararası hukukun “zayıf” olduğu noktalar, bağlayıcılığı ile ilgili sorunlar, “kuvvet kullanma”, “meşru müdafaa” kavramları, devletlerin egemenlik yetkilerinin yorumu; insan hakları, çevre, “insanlığın ortak mirası” gibi uluslararası arenada “özellikli” yere sahip olan hususlar, uluslararası örgütlerin ve mahkemelerin işlevleri konularının uluslararası hukukun güncel problemleri ile ilgili olarak ele alınması gerekmektedir.

Uluslararası hukukun tanımında, bazı görüşler çerçevesinde, bu hukuk dalının “kurallar bütünü” olduğu görüşünden ziyade, konunun “süreç” olarak ele alınarak, “bakış açılarının” ve “amaçların” önemli yere sahip olduğunun vurgulandığına dikkat çekilmektedir1. Uluslararası toplumda, son zamanlarda, “aktör”lerin, sadece Devletler olmadığının kabul edildiği vurgulanmaktadır2. Bazılarının, uluslararası hukukun, devletlerin davranışlarını düzenleme konusunda önemli işlevi olduğunu kabul etmekle birlikte, niteliğinin değiştiği ve sadece devletlerarası bir sistem olmaktan çok “ulusüstü” sistem haline geldiği ve kuralların gelişiminin, sadece, “devletlerin iradeleri” ile bağlantılı olmadığı dile getirilmektedir. Bu kapsamda, “güvenlik”, “ticaret” ve “sosyal gelişme” gibi konularla ilgili sorunların, sadece, kollektif biçimde çözülebileceği, bu konuda da, çoğu zaman, uluslararası ve ulusüstü örgütlerin işlevlerinin icrasının söz konusu olduğunun altı çizilmektedir3. Durum bu şekilde olsa da, uluslararası veya ulusüstü örgütlerin “yetkilendirilmeleri”nin yine Devletler tarafından yapıldığı; bu anlamda, uluslararası hukukun temel sujesinin Devletler olması durumunun değişmediğinin vurgulanması gerektiği düşünülmektedir.