Fransız “RTÜK”ü Görsel-İşitsel Yayınlar Üst Kuruluna Genel Bir Bakış

An Outline of the French Broadcasting Regulatory Authority: The High Council for Broadcasting

Ural AKÜZÜM

Bu makale, güncel veriler ışığında Fransa’da radyo televizyon yayıncılığı alanında “bağımsız kamusal otorite” olarak faaliyet gösteren Görsel-İşitsel Yayınlar Üst Kurulunun (“CSA”-Conseil Supérieur de l'Audiovisuel) kurumsal yapılanması, işlev, görev ve yetkilerini incelemektedir. Bu amaç doğrultusunda ilk olarak Fransa’da radyo televizyon yayıncılığının geçirmiş olduğu aşamalar tarihsel bir perspektiften ele alınacak ve Görsel-İşitsel Yayınlar Üst Kurulunun ortaya çıkışını hazırlayan koşullar anlatılacaktır. Çalışmanın geri kalan bölümünde ise CSA’nın oluşumu ve yetkileri incelenmektedir.

Radyo, Televizyon, Görsel-İşitsel İletişim, Fransa, Görsel-İşitsel Yayınlar Üst Kurulu.

This article studies the formation, function and competences of The High Council for Broadcasting (“CSA”-Conseil Supérieur de l'Audiovisuel), which performs as an independent public authority in France in the field of radio and television broadcasting. In this vein, the first part of the study is devoted to the historical development of radio-tv broadcasting services in France and the circumstances upon which the CSA was created. The rest of this study is devoted to the description of the formation and competences of the CSA.

Radio, Television, Audiovisual, France, The High Council for Broadcasting.

Giriş

Çağdaş dünyada radyo televizyon yayıncılığı bir taraftan ifade özgürlüğünün ayrılmaz bir parçasını oluşturmuş, diğer taraftan da siyasi iktidarın sürekli olarak kontrol altına almaya çalıştığı bir hedef teşkil etmiştir. Bu çelişkide radyo-televizyonun kamuoyunu, toplumların algı ve tutumlarını oluşturmadaki etkisi büyüktür.¹ Özellikle Birinci Dünya Savaşı’nı takip eden süreçte radyo televizyon yayınlarının siyasi ve toplumsal etkisini kavrayan çeşitli devletler bu tür yayınları kontrol etmeyi temel amaç haline getirmiştir. Bu durum özellikle radyo ve televizyon alanındaki hukuki ve fiili uygulama ve kontrol girişimlerinin temel bir nedenidir.²

1980’li yılların başından itibaren aralarında radyo–televizyon yayıncılığının da bulunduğu pek çok kamu hizmeti alanında devlet tekel yetkisini aşamalı olarak özel sektöre devretmiş ve rolünü bağımsız idari otoriteler yoluyla düzenleyici bir konumla sınırlamıştır. 1980’lerden bugüne kadar gelinen süreçte en fazla kamu yayın kuruluşları dönüşüm göstermiştir. Televizyon yayıncılığındaki teknik ve içeriğe dair gelişmeler bu konuda devletin yükümlülüklerinin azaltmış, birçok ülkede televizyon kamu yayıncılığı anlayışını önemli ölçüde erozyona uğratmıştır.³

Fransa Avrupa özelinde bu açıdan önemli bir örnek teşkil etmekte hatta öncü bir rol oynamaktadır. Bu çalışma, güncel veriler ışığında Fransa’nın radyo televizyon yayıncılığı alanında “bağımsız kamusal otorite” olarak faaliyet gösteren Görsel-İşitsel Yayınlar Üst Kurulunun (“CSA”-Conseil Supérieur de l'Audiovisuel) kurumsal yapılanması, işlev, görev ve yetkilerini incelemektedir