Riskli Alanlarda Yapılan Dönüşümde Belediyelerin veya Belediye Şirketlerinin Riskli Alanı Kısmen veya Tamamen İnşaat Şirketlerine Tahsisi ve İnşaat Şirketlerine Maliklerle İnşaat Sözleşmesi Yapma Hakkı Tanımasının Kamu İhale Hukuku Kap

From the Perspective of Public Procurement Law, Analysis of the Total or Partial Allocation of Risky Districts to the Construction Companies by the Municipalities and Municipal Companies and Construction Companies’ Right to Sign Building Contracts with the Owners in the Transformation of Risky Districts

Cemal Yüksek

6306 sayılı Kanun’a göre, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, riskli alanlarda bulunan taşınmazları satın almaya, ön alım hakkını kullanmaya, bağımsız bölümler de dahil olmak üzere taşınmazları trampaya, taşınmaz mülkiyetini veya imar haklarını başka bir alana aktarmaya, aynı alanlara ilişkin taşınmaz mülkiyetini anlaşma sağlanmak kaydı ile menkul değere dönüştürmeye, kamu ve özel sektör işbirliğine dayanan usuller uygulamaya, kat veya hasılat karşılığı usulleri de dahil olmak üzere inşaat yapmaya veya yaptırmaya ve arsa paylarını belirlemeye yetkilidir.Bakanlık, belirtilmiş olan iş ve işlemlere ilişkin olarak TOKİ’ye veya İdareye (Belediyelere) yetki devrine ve bu iş ve işlemlerden hangilerinin TOKİ veya İdare tarafından yapılacağını belirlemeye yetkilidir. Buna göre, Bakanlık, Büyükşehir Belediyelerine veya Belediyelere, 6306 sayılı Kanun’da kendisine tanınmış olan yetkileri (kat veya hasılat karşılığı usulleri de dahil olmak üzere inşaat yapma veya yaptırma) devretmesi durumunda, anılan İdareler bu yetkiyi kullanma hakkına sahip olacaktır.Belediyelerin de kendilerine devredilen yetkiler doğrultusunda kendilerince veya kendi kurmuş oldukları Belediye şirketlerince riskli alan üzerindeki uygulamalar için yapacakları ihalelerde hangi Kanun’a tabi olunacağının saptanması gerekecektir. Zira, ihale hukukumuzda yer alan 4734 ve 2886 sayılı Kanunlarda farklı ilkeler ve usul kuralları yer aldığından, uygulanacak mevzuatın doğru tespiti önem arz etmektedir.

Riskli Alan, İnşaat Sözleşmesi Yapma Hakkı, Belediyeler ve Belediye Şirketleri, Kat veya İnşaat Karşılığı Usuller.

According to the Law No. 6306, Environment and Urban Ministry has authority to buy immovable in risky districts; exercise pre-emptive right; barter immovable including independent sections; transfer immovable property and construction rights to another district; as long as agreed on, convert immovable property right to security for the same districts; carry out public-private partnership methods; build or get built including flat or revenue for land methods and determine building land shares.Ministry also has authority to delegate power to the Housing Development Administration (TOKİ) or other administrations (municipalities) for designated administrative acts and transactions. As long as the Ministry delegates its authorities (build or get built including flat or revenue for land methods) originated from the Law No. 6306 to the metropolitan municipalities or municipalities, municipal administrations obtain to exercise the aforementioned authorities.At this point, it is required to determine procurement code to be applied for the implementation of the delegated authorities in risky districts by the municipalities and municipal companies. Since, differing principles and procedures in the Law No. 4734 and Law No. 2886 in our procurement regulation, it is vital to find out accurate Law to be implemented.

Risky Districts, Right to Sign Building Contract, Municipalities and Municipal Companies, Flat or Revenue for Land Methods.

§ Giriş

Afet riski, etkisi ve büyüklüğü bakımından ülkenin önde gelen sorunlarından biridir ve acil tedbir alınması gereken bir konudur. Afet riskinin ortadan kaldırılması can ve mal emniyeti bakımından gündeme gelen bir konudur. Can ve mal güvenliğinin sağlanmasında üstün bir kamu yararı bulunduğunda tereddüt yoktur. Can ve mal güvenliğinin sağlanmasına yönelik uygulamaların da, hak ve özgürlüklerin sahip olduğu anayasal ve evrensel ilkelere uygun yürütülmesi gerekir. Bu kapsamda, afet riskiyle mücadele edecek idarelerin, ilçe belediyelerinin, karar alma ve uygulama sürecinde takip etmesi gereken ilke ve kuralların, evrensel ilkeler, anayasa hükmü ve temel uluslararası insan hakları metinlerine uygun olması gerekir.

Çalışmamızda, afet riskiyle mücadele kapsamında karar alma ve uygulama yetkisi verilen ilçe belediyelerinin takip etmesi gereken prosedürün genel çerçevesi incelenmeye çalışılmıştır.

1. Kavramlar

Tarihi süreç içerisinde toplumların çeşitli medeniyetler kurduğu görülmektedir. Bu toplumlar, ihtiyaçları doğrultusunda birtakım yapılar inşa etmişlerdir. Bu durum, sadece geçmişle ilgili bir durum değildir. Çünkü insanlık var olduğu sürece, yapılar inşa etmeye de devam edecektir. Kentler değişimi dinamik bir biçimde yaşamaktadır. İçerisinde var olan fiziki, ekonomik ve sosyal olgular da buna göre değişkenlik göstermektedir. Zaman içerisinde kentlerde, eskiyen ve çöküntüye uğrayan alanların olması kaçınılmazdır. Kentsel dönüşüm tam bu noktada ortaya çıkmaktadır. Böylesi durumlarda kentsel dönüşüm, kent yaşamına uymayan fiziki şartlardaki yapıların ve ruhsatsız binaların yıkılıp, planlara uygun bir şekilde toplu yerleşim alanlarının düzenlenmesini ifade etmektedir.¹