Türk Hukukunda Haksız Tahrik Kavramına Genel Bir Bakış

A General Look on Unfair Provocation at Turkish Law

Atilla Tanrıvermiş

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu m. 29’da düzenlenen haksız tahrik uygulaması, ülkemizde pek çok tartışmaları beraberinde getiren bir düzenlemedir.“Actus Reus Non Facit Reum Nisi Mens Sit Rea” Latince deyimi ile kişinin cezalandırılabilmesi için aynı zamanda zihninde suçlu olması gerektiği, sadece davranışı ile suçlanamayacağı kabul edilmiştir. Haksız tahrik de failin kınanabilirliğini azaltan genel ve kişisel yasal nedendir.TCK m. 29’daki indirim oranları ve kavramın benzer kavramlarla olan yakınlığı göz önüne alındığında, haksız tahrik hükümlerinin uygulamasının ceza adaleti açısından çok önemli sonuçları olduğu görülmektedir.

Tahrik, Haksız Tahrik, Haksız Tahrikin Ceza Hukukundaki Benzer Kurumlarla İlişkisi, Haksız Tahrikte Ceza Tayini.

Unfair provocation application according to number 5237 Turkish Criminal Code article 29 is an issue that is widely discussed in our country.“Actus Reus Non Facit Reum Nisi Mens Sit Rea” with pharese in Latin it was accepted that the person should be guilty also in his mind not just with his behavior.The general and personal legal reasors which reduces the actors condemnation in unfair provocation.When we consider the reduction rate at article 29 and similarity with relative concepts, it is seen that the application has very important results according to criminal justice.

Provocation, Unfair Provocation, Relative Concepts with Unfair Provocation, Determination of penalties in Unfair Provocation.

GİRİŞ

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu(TCK)'nun ikinci bölümünde kusurluluğu kaldıran veya azaltan nedenler arasında 29. maddede haksız tahrik düzenlenmiştir. Yine TCK'nin 61/5. maddesinde cezanın belirlenmesinde sırasıyla teşebbüs, iştirak, zincirleme suç, haksız tahrik, yaş küçüklüğü, akıl hastalığı ve cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsi hükümler ile takdiri indirim nedenleri uygulanarak sonuç cezanın belirleneceği hükmolunmuştur.

Cezanın, failin sorumluluk derecesi ile orantılı bir müessese olduğu, bu kavramın uygulanmasının çok önemli sonuçlar arz ettiği açıktır. Hassaten haksız tahrik uygulaması ülkemizde birçok tartışmalara da neden olabilmektedir. 765 sayılı TCK uygulamasında yasadaki haksız tahrik tanımı, 5237 sayılı TCK değiştirilirken gerekçe kısmında “töre veya namus cinayeti” olarak adlandırılan akraba içi öldürme suçlarında haksız tahrik indiriminin önüne geçilmeye çalışıldığı açıkça belirtilmiş olup yine uygulama da adam öldürme veya yaralama gibi sonuçları önem arz eden suçlarda haksız tahrik uygulamasında karşılaşılan sorunlar bu madde hükümlerinin uygulamadaki önemini ortaya koymaktadır.

Bu çalışmada ana hatları ile haksız tahrik kavramı ve unsurlarını açıklamaya çalışılırken uygulamadan örneklerle birlikte konu ele alınacaktır.