İstinaf Yasa Yolunda Bir Bozma Sebebi Olarak Hükmün CMK 230. Madde Gereğince Gerekçeyi İçermemesi (CMK m.289/1-G)
Reversal on Intermediate Appeal for Lack of Reasoning in Judgment (Art. 289/1-G CCP by Reference of Art. 230 CCP)
Doğan Gedik
Çalışmanın konusunu istinaf yasa yolunda, hükmün CMK 230. madde gereğince gerekçeyi içermemesini mutlak bozma nedeni olarak düzenleyen CMK’nın 280/1-g. maddesi oluşturmaktadır. Bölge Adliye Mahkemelerinin faaliyete geçmesiyle, ağırlıklı olarak bu hükme dayanılarak bozma kararlarının verildiğini görmekteyiz. Bununla birlikte bu hükme dayanılarak gerekçe üzerinden denetimin kapsamının ne olacağı; hükmün dar mı geniş mi yorumlanacağı; özellikle delil değerlendirmesindeki yanlışlıklar ile eksik soruşturma hallerinin gerekçe üzerinden denetlenip denetlenmeyeceği ve dolayısıyla bozmaya konu edilip edilmeyeceği güncel tartışmaların konusunu oluşturmaktadır.
Hüküm, Hükmün Unsurları Gerekçe, Gerekçenin Unsurları, İstinaf Yasa Yolunda Denetimin Kapsamı, Mutlak Bozma Nedenleri.
This article pertains to art. 289/1-g of the Code of Criminal Procedure (“CCP”) that determines the absolute reasons for reversal in intermediate appeal which by reference of art. 230 CCP includes lack of proper reasoning. Upon establishment of the Intermediate Appellate Courts, we are observing that this is the most common article used for reversal decisions. However, it is subject to controversy what the extent of scrutiny should be over reasoning; whether the article should be interpreted broadly or narrowly; and in particular whether issues like incorrect evaluation of evidence and insufficient investigation can be scrutinized over reasoning and consequently may be subject to reversal.
Judgment, Reasoning in Judgment, Elements of Proper Reasoning, Extent of Intermediate Appeal, Reasons for Absolute Reversal.
I. Giriş
5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun 25’inci ve geçici 2’nci maddeleri uyarınca kurulan ve yargı çevreleri belirlenen Bölge Adliye Mahkemeleri, 20 Temmuz 2016 tarihinde faaliyete geçmiş oldu1.
20 Temmuz 2016 tarihinde bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesiyle birlikte, 5271 sayılı CMK’nın “istinaf” yasa yoluna ilişkin hükümleri uygulanmaya başlanmıştır. İstinaf yasa yolu, 5271 sayılı CMK’nın 272’nci ilâ 285’inci maddelerinde düzenlenmiştir. Bu kanun yolunu uygulayacak olan mahkeme; 5235 sayılı Kanunla kurulan bölge adliye mahkemeleridir (BAM olarak kısaltılacaktır).
5271 sayılı CMK’nın 289’uncu maddesinde dokuz bent halinde mutlak bozma nedenleri olarak belirtilen hukuka kesin aykırılık halleri düzenlenmiştir. CMK’nın 289’uncu maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde, hükmün 230’uncu madde gereğince gerekçeyi içermemesi mutlak bozma nedeni olarak düzenlenmiştir. Buna göre, istinaf başvurusunda gösterilmemiş olsa da, 230’uncu maddenin gerektirdiği şekilde gerekçenin bulunmadığı durumlarda hukuka kesin aykırılık var sayılacaktır. “Bölge adliye mahkemesinde inceleme ve kovuşturma” başlığını taşıyan CMK’nın 280’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre, bölge adliye mahkemesi, “İlk derece mahkemesinin kararında 289’uncu maddede belirtilen bir hukuka aykırılık nedeninin bulunması hâlinde hükmün bozulmasına ve dosyanın yeniden incelenmek ve hükmolunmak üzere hükmü bozulan ilk derece mahkemesine veya kendi yargı çevresinde uygun göreceği diğer bir ilk derece mahkemesine gönderilmesine” karar verir.
