Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Kira Bedelinin Tespiti ve Uyarlama Davaları

Sevgican AYDIN

ÖZET:

Kullanma ve yararlanma hakkı veren sözleşmelerden en önemlisi ve uygulama alanı en geniş olanı adi kira sözleşmesidir. Bu sözleşme Borçlar Kanununun 248-269. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Ayrıca 6570 sayılı Gayrimenkul Kiraları Hakkında Kanun, mesken ve işyeri kiralamalarını konu edinen adi kira sözleşmeleriyle ilgili olarak kira parasının sınırlandırılması ve tahliye bakımından özel hükümler getirmektedir.

Çalışmamızda öncelikle kira sözleşmesi genel olarak incelendikten sonra, esas olarak kira bedelinin tespiti ve uyarlama davaları üzerinde durulacaktır ve bu konudaki Yargıtay Kararlarına yer verilecektir. Uygulamaya yönelik bir çalışma olduğundan doktrinsel tartışmalara ve düşüncelere olabildiğince az yer vermeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler: Kira Sözleşmesi, Kiracı, Kiralayan, Kira Bedeli, Kiralama Süresinin Belirli Olması, Uyarlama, Kira Bedelinin Tespiti.

I. Genel Olarak Kira Sözleşmesi

Başkasına ait taşınır veya taşınmaz bir malın ya da bir hakkın, belirli bir bedel karşılığında kullanım hakkının geçici olarak bir başkasına geçmesine kira sözleşmesi denir. Tanımdan da anlaşıldığı gibi kira sözleşmesinin konusunu menkul ve gayrimenkul mallar ile haklar oluşturmaktadır. Kira borcu ise kiralananın kullanılması karşılığında kiralayana ödenecek olan belirli bir paradır. Bu para sözleşme gereğince belirli ve düzenli aralıklarla elde edilen bir gelirdir. Kira sözleşmesi her iki tarafı da borç altına sokan sinallagmatik bir sözleşmedir. Bu sözleşmeyle kiralayan sözleşme konusu menkul, gayrimenkul ya da hakkın kullanımını kiracıya bırakmakta, kiracı da karşılık olarak belirli bir ücret ödemektedir.

Kira sözleşmesi adi ve hâsılat kirası olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Adi kira sözleşmesi BK’nın 248-269 maddeleri arasında düzenlenmiştir. BK md. 248’e göre, “adi kira, bir akittir ki kiralayan, onunla kiracıya ücret mukabilinde bir şeyin kullanılmasını terk etmeyi iltizam eder.” Hâsılat kirası ise BK’nın 270 ila 298. maddeleri arasında düzenlenmiştir. BK md. 270’e göre, “hâsılat kirası bir akittir ki, onunla kiralayan, kiracıya ücret mukabilinde hâsılat veren bir malın veya hakkın kullanılmasını ve semerelerinin iktitafını terk etmeyi iltizam eder.” Adi kira ile hâsılat kirası konuları, sağladığı haklar, yükümlülük ve kira karşılığı bedel bakımından birbirinden farklılık arz ederler.