Bireysel Kredilerle Bağlantılı Sigortalar Uygulama Esasları Yönetmeliğindeki Son Gelişmelerin Değerlendirilmesi

Evaluation of Recent Developments in the Regulation on the Application Principles of the Insurance Related to Individual Loans

Sefer Oğuz

Kredi sigortasıyla, alacağın ödenmemesi tehlikesine karşı korunan menfaat sigorta ettirilerek, teminat sağlanabilir. Bu yönüyle, kredi sigortası kredi kuruluşunun alacağına teminat sağladığı için hem kredi kuruluşuna hem de kredi müşterisine faydalıdır. Bu teminat sağlama, korunan menfaatin doğrudan veya dolaylı olarak sigortalanmasıyla mümkün olabilir. Bunlardan ilkinde, kredinin geri ödenmemesi rizikosuna karşı korunan menfaat sigortalanarak alacağın ödenmesi doğrudan teminata alınabilir. İkincisi ise, kredinin geri ödenmeme rizikosuna karşı ödeyecek kişiye kredi hayat sigortası yaptırılması veya krediyle alınan malın sigortalanması suretiyle korunan menfaat sigortalanarak teminat altına alınmasıdır. Bu sigorta sözleşmelerinde, kredi kuruluşu dain-i mürtehin olarak gösterilir. Bu kapsamda, bireysel kredilerle bağlantılı sigortalar ihtiyari sigorta olabileceği gibi zorunlu sigorta da olabilir.

Sigorta ürünlerinin sunumunda birlik ve güvenirliği sağlamak yanında, tüketici kredisi kullanan kişilerin, sigortalıların ve lehtarın hak ve menfaatlerini korunmak amacıyla Bireysel Kredilerle Bağlantılı Sigortalar Uygulama Esasları Yönetmeliği yayımlanmıştır. Bu çalışmada, genel olarak, dayanak olan kanunlar çerçevesinde bu Yönetmelikte yapılan son gelişmeler değerlendirilecektir.

Kredi Sözleşmesi, Sigorta Sözleşmesi, Sigortacı, Konut Sigortası, Hayat Sigortası.

The benefit protected against the risk of the credit default can be underwritten with credit insurance as to provide collateral. From this aspect; as the credit insurance provides collateral for the credit insurance company, it is beneficial to both the credit institution and the credit customer. Providing this collateral may be possible by insuring the protected interest directly or indirectly. In the first case; credit default can be collateralized directly by insuring the benefit protected against the default risk. The second one is insuring the benefit which can be protected by insuring the payer with credit life insurance or insuring the good purchased by the credit. In this insurance contracts, credit institutions is shown as the loss payee. In this context, insurances related with individual loans may be voluntary as well as compulsory insurance.

The Regulation on the Application Principles of the Insurance Related to Individual Loans has been issued in order to protect the rights and benefits of the people who use consumer loans, insured and beneficiaries besides providing unity and reliability in the submission of insurance products. In this study, in general, recent developments in this Regulation will be evaluated within the framework of the underlying laws.

Loan Agreement, Assurance Contract, Insurer, Mortgage Insurance, Life Insurance.

I. Giriş

Sigortanın esas fonksiyonu aynı riskle menfaati tehlike içinde olan kişiler arasında bir dayanışma kurmaktır. Bu yönüyle sigorta, bir kişinin uğrayabileceği maddi zararın aynı riske maruz kalabilecek kişiler arasında paylaştırılması esasına dayalı bir teknik olarak adlandırılabilir¹.

Bu dayanışma esasına bağlı risk paylaştırma tekniği, sigorta sözleşmesiyle kurulur. Sigorta sözleşmesi, her iki tarafa borç yükleyen ve sürekli borç ilişkisi doğuran tam iki taraflı bir sözleşmedir². Sigorta sözleşmesinin konusu, mahiyeti itibarıyla finansal bir hizmet olduğundan finansal hizmetlerin pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sitem çerçevesinde uzaktan iletişim araçlarının kullanılmasıyla da kurulabilir (Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun³/TKHK) m. 49/1, 2). Bu sözleşmeyle, tüketiciye kredi sözleşmesi ile yüklenen faiz, komisyon ve vergiler ödenme borcu yanı sıra birde prim ödeme sorumluluğu (TTK m.1430-1431) getirilmektedir⁴.

TTK’nın altıncı kitabı “Sigorta Hukuku” başlığını taşımaktadır. Sigorta sözleşmesi, kanunen korunan ve para ile değeri ölçülebilen bir menfaati güvenceye kavuşturan, sigorta ettirenin ise prim ödeme borcu altına girdiği karşılıklı iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme olarak tanımlanmıştır (TTK m. 1401). Kanunkoyucu, sigorta sözleşmesi ve dolayısıyla kredilerle bağlantılı sigortalar için de bir şekil öngörmemiştir⁵. Sigorta sözleşmesinin kurulmasında, sürdürülmesinde, tadilinde ve sona ermesinde ise Türk Borçlar Kanunu (TBK) hükümlerine atıf yapılmakla iktifa edilmiştir (TTK m.1451). Bu nedenle sigorta sözleşmesinde, TTK’da hüküm bulunmayan hallerde ikinci sırada TBK hükümleri uygulanacaktır.