6750 Sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Kapsamında Kurulan Taşınır Rehni Sözleşmesinin Şekli
Moveable Hypothec Contracts Which is Established Lished Within the Scop of Moveable Hypothec Contracts in Commercial Law Numbered 6750 Form
Bedia Güleş,Hakkı Mert Doğu
Toplumdaki akdi ilişkilerde bir alacağın varlığı kadar onun tahsil edilebilir olması da önemlidir. Rehin de bu öneme hizmet eden araçlardan biridir. Bu noktada taşınır rehninin kefaletten daha güvenceli olduğu da söylenebilir. Çünkü kural olarak rehin konusu eşya, taşınır rehninde alacaklının zilyetliğinde bulunmaktadır. Ancak teslimsiz kurulan rehinler de söz konusudur. Bunlardan biri de 1.1.2017’de yürürlüğe girecek olan Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanununa göre kurulan taşınır rehnidir.Kanunda öngörülen taşınır rehinleri, Rehinli Taşınır Siciline tescille kurulur. Rehin hakkının bir sicile tescille kazanılması açısından, Ticari İşletme Rehni Kanunu ile Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu ortak özellik taşır. Ancak Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu pek çok açıdan ticari taşınır rehinlerine farklılık kazandırmıştır. Bu farklılıklardan biri de ticari işlemlerde taşınır rehni sözleşmesinin şeklidir.Çalışmada, Kanunda bahsedilen sözleşmenin şekli konu edinilmiştir. Bu doğrultuda öncelikle rehin ve şekil kavramlarına değinilmiştir. Sonrasında da, Kanunun şekil için getirdiği farklı prosedür incelenmiştir. Ayrıca gerektiği ölçüde Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun, Ticari İşletme Rehni Kanunu’ndan farklı yönleri de açıklanmıştır.
Rehin, Sözleşme, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu, Rehinli Taşınır Sicili, Şekil.
One credit’s becoming collectable is important as much as it’s entity at the contractual reliations in society also. Hypothec is one of the facilities which serves this importance. At this point, movable hypothec’s becaming fail-safe than bailment can be said. Because as a rule, goods is which hypothec’s subject is in creditor’s possessions in the movable pledge. But also there are hypothecs which was established without delivery. One of these is moveable hypothec contracts which was established according to “Moveable Hypothec Contracts in Commercial Procedure Law”.Moveable hypothec which is envisaged in this Law is established with registration to Hypotheced Moveable Registry. Moveable Hypothec Contracts in Commercial Procedure Law and Commercial Management’s Hypothec Law are sam point in terms of hypothec’s obtained with registration to registry. Moveable Hypothec Contracts in Commercial Procedure Law has brought difference in many ways. One of these difference is moveable hypothec contract’s form in commercial procedure.Also in this work, contract’s form which has said in Law has expressed. In this direction first, referenced to hypothec and form concepts. Than different procedure which law had brought for form has examined. Addiationaly Moveable Hypothec Contracts in Commercial Procedure Law’s different direction from Commercial Management’s Hypothec Law has explained.
Hypothec, Contract, Moveable Hypothec Contracts in Commercial Procedure Law, Hypotheced Moveable Registry, Form.
Giriş
Ticari hayatın devamlılığı açısından iki kurum büyük bir önem arz eder: Güvenilirlik ve hız. Şöyle ki, gerçekleştirilen işlemlerde taraflar birbirlerine güven duymak, yaptıkları işlerde arzuladıkları sonuca ulaşabilmek adına teminat almak isterler. Zira girişilen işlemler ekonomik boyut olarak alelade bir borçlar hukuku işleminden çok daha ötededir. Yine taraflar ve bu arada tüm ticari hayat, bir işlemin güvenilir olması kadar hızı ile de ilgilenir. Çünkü ticari işlemler para ve mal akışının sürekliliğini, bunun da mümkün olan en zahmetsiz şekilde olmasını gerektirir ki böylece hem tacir veya esnaf amacına ulaşmış hem de toplumsal ihtiyaçlar en kısa zamanda karşılanmış olsun. Söz konusu amaçların gerçekleşmesi için de tacir veya esnafın gerekli olan sermayeye kolay ve güvenilir şekilde ulaşması gerekir. Bu sebeple rehin müessesesi ticari hayatta daha büyük ve önemli bir yere sahiptir.
Rehnin ticari hayattaki önemine binaen, bu tür işlemlere ve işletmelere özgü olmak üzere özellikli hükümlerin tahsisi ihtiyacı duyulmuş, bu amaçla 1447 Sayılı Ticari İşletme Rehni Kanunu1 düzenlenmişti. Kanun ticaret unvanı ve işletme adı ile birlikte bir ticari işletmenin, faaliyetine tahsis edilmiş taşınırlarla birlikte, teslim edilmeleri gerekmeksizin rehnedilmesini düzenliyordu. Ancak Bu Kanun, ticari işlemlerde rehne konu olabilecek taşınırların kapsamı açısından yetersiz görülmüş, bu amaçla 1.1.2017 tarihinde yürürlüğe girecek olan 6750 Sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu 20.10.2016 tarihinde kabul edilmiştir. Kanunun esas amacı 1. maddesinde de bahsedildiği üzere finansmana erişimde kolaylık olduğundan, Kanun pek çok imkân ve yeniliği de beraberinde getirmiştir. Nitekim bu Kanun kapsamında kurulacak taşınır rehni sözleşmesinin bir tarafının, tacir ve esnafın yanı sıra çiftçi, üretici örgütü, serbest meslek erbabı gerçek ve tüzel kişilerin de olabilmesi getirilen yeniliklerden bir tanesidir (6750 Sayılı Kanun m. 3). Yine taşınır olarak değerlendirilip üzerinde rehin sözleşmesi yapılabilecek konuların arttırılması (6750 Sayılı Kanun m. 5) ve Kanun kapsamında kurulacak taşınır rehninde derece sisteminin kabul edilmesi (6750 Sayılı Kanun m. 10) gibi hususlar da yapılan değişikliklerden bir kaçıdır. Ancak Kanun kapsamında kurulacak sözleşmelerin şekli konusunda getirilmiş olan hükümler, ticari hayata fazlasıyla hız kazandırıcı ve sözleşme taraflarına kolaylık sağlayıcı hususlar olmak üzere özellikle üzerinde durulması gereken bir konu olmaktadır.
Yapılan bu çalışmada da TİTRK kapsamında kurulacak olan taşınır rehni sözleşmelerinin şekli inceleme konusu yapılmış; bu amaçla ilk olarak rehin ve taşınır rehni kurumuna değinilmiştir. Sonrasında ise Kanunda öngörülen rehin türü, şekli çerçevesinde ve genel rehin konularıyla ilgisi doğrultusunda ifade edilmiştir.
