Ek Süre Hakkına Bağlı Parasal Talepler

Extension of Time Related Monetary Claims

Gökhan Gelişen

Ek süre ve bunlara bağlı olarak yapılan parasal talepler özellikle uluslararası mega inşaat projelerinde yüksek mablağlara tekabül etmekte dolayısıyle projenin gidişatı ve sağlıklı bir şekilde tamamlanması açısından büyük önem arz etmektedir. Bazı talepler anlaşmazlığa sebebiyet vermekte ve tarafları sözleşme koşullarına bağlı olarak uzun sürebilen ve bir hayli masraflı olan tahkim veya mahkeme yoluna gitmeye sevk etmektedir. Bazı özel durumlarda taraflar sözleşmenin feshi gibi ciddi bir kararla da yüzleşmek zorunda kalabilmektedirler.The Society of Construction Law (SCL) Gecikme ve İş Kesintisi Protokolüne göre süre uzatımı hakkı otomatik olarak tazminat hakkı doğurmaz ve bunun tersi de geçerlidir. Geri kazanılabilir uzama tazminatı İşveren kaynaklı risk etkisinin hissedildiği döneme atfedilerek değerlendirilmelidir. Eğer Yüklenici İşveren Kaynaklı Gecikmeler ve Eşzamanlı Gecikmeler’e bağlı olarak ilave masraf yaparsa, sadece İşveren Kaynaklı Gecikmelerle Yüklenici Kaynaklı Gecikmelere bağlı ek maliyetleri ayırt edebildiği ölçüde tazmin edebilir.Ek süre hakkına bağlı parasal taleplerde bulunurken sözleşme esasları dikkatlice incelenmeli; amaç ve hedef kitle belirlenmeli; muntazam kayıtlar tutulmalı; açıklamaya yardımcı olmak için grafikler kullanılmalı; ihlal türü belirlenmeli; tartışma forumu oluşturulmalı; mevcut bilgiler dikkatlice incelenmeli; gecikmenin zamanlaması ve eş zamanlı gecikme/etkiler irdelenmeli; ölçülü, açık, ve yalın bir dil kullanılmalıdır.

Ek Süre, Eşzamanlı Gecikme, Hızlanma, Kesintiye Uğratma, Süre Uzatımı, Tazminat, Uzama Maliyetleri, Zaman Aşımı.

Extension of Time (EOT) related monetary claims, especially in international mega construction projects, may add up to very high amounts, which in turn affects the project’s course and its healthy completion. Some of these claims may end up creating conflicts between parties and push them to file for arbitration or go to court, where they may end up spending a fortune depending on the conditions of the Contract. In some extreme scenarios, they may even have to face a serious outcome such as termination of their contract.The Society of Construction Law (SCL) Delay and Disruption Protocol says that entitlement to an EOT does not automatically lead to entitlement to compensation (and vice versa). The recoverable prolongation compensation is to be assessed by reference to the period in which the effect of the Employer Event Risk was felt. If the Contractor incurs additional costs that are caused both by an Employer Delay and concurrent Contractor Delay, then the Contractor should only recover compensation to the extent it is able to separately identify the additional costs caused by Employer Delay from those caused by the Contractor Delay.General considerations shall be given to what the contract says; objective and audience; use graphics to assist the explanation; type of disturbance; forum for debate; information available; timing – before or after completion; proportionality; clear, simple and substantiated language, while presenting a monetary claim.

Additional Time, Concurrent Delay, Acceleration, Disruption, Extension of Time (EOT), Compensation, Prolongation Costs, Time at Large.

Etki Tipleri ve Hak Talepleri

Süre uzatımı eğer ‘Bitirme' geçerli gecikme olayları dolayısıyla gecikmişse / gecikecekse bitirme süresini uzatma mekanizmasıdır. Süre uzatımının Yükleniciye olan etkileri kusur muafiyetinden ötürü gecikme cezaları, kesin teminatın nakde çevrilmesi, fesih risklerinin ortadan kalkması ve (olaya bağlı olarak) uzama maliyetleri talebinde bulunmak olarak tariflenebilir. Müşterek Hukuk’a göre İşveren’e olan etkileri ise gecikme cezası talebini saklı tutma ve 'zaman aşımı'nı önleme olarak özetlenebilir.

Hak Talebi yüklenici tarafından onun kontrolü dışındaki olaylar için sunulan ek tazminatla ilgili çözülmemiş bir istektir. Yani Hallolmamış Değişiklik Emri eşittir Hak Talebi denilebilir. Rubin, R.A. bunu “Hak Talebi haklı olarak ya da iddia nedeniyle sunulan bir talep, hak veya istektir.” olarak tanımlamıştır.

Hak Talebine sebebiyet veren başlıca FIDIC fıkraları 1.9 Dizayn Hataları/İhmalleri, 1.9 Yanlış Şartnameler, 4.2 Verimsizlik/ Yüklenici Hataları, 4.12 Hava vb., ve 13 İşveren Değişiklikleridir.