Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Kooperatifler Kanununda Kooperatiflerin ve Üst Kuruluşlarının Yönetim Kurulu Üyeleri İçin Öngörülen Cezalar

Soner ALTAŞ

ÖZET:

Çalışmamızın konusunu, 1163 sayılı Kooperatifler Kanununda kooperatiflerin ve üst kuruluşlarının -kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliği- yönetim kurulu üyeleri için öngörülen cezai sorumluluk halleri oluşturacaktır. Diğer yandan, KK’nın 62’nci maddesinin üçüncü fıkrası gereği “suç teşkil eden fiil ve hareketlerinden ve özellikle kooperatifin para ve malları bilanço, tutanak, rapor ve başka evrak, defter ve belgeleri üzerinde işledikleri suçlardan dolayı”, kooperatif yönetim kurulu üyelerinin, kamu görevlisi gibi cezalandırılmaları da mümkündür. Bu manada, kooperatif yönetim kurulu üyeleri için, Türk Ceza Kanununda kamu görevlileri için öngörülen ceza maddeleri de tatbik edilebilecektir. Ancak, bu husus, çalışmamızda dikkate alınmayacaktır.

Anahtar Kelimeler: Kooperatif Kanunu, Kooperatiflerin ve Üst Kuruluşlarının Yönetim Kurulu Üyeleri, Kamu Görevlisi.

I. Giriş

Türk Kooperatifçilik Kurumu verilerine göre, 2001 yılı sonu itibariyle, ülkemizde 59.144 adet kooperatif mevcut olup, bunlardan 11.295 adedi Tarım ve Köyişleri Bakanlığının, geri kalan 47.849 adedi ise Sanayi ve Ticaret Bakanlığının denetimine tabidir1. Aynı dönem itibariyle, bu 59.144 adet kooperatiften 56.247 adedi 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa (KK) tabi bulunmaktadır. 1163 sayılı Yasaya tabi olan bu kooperatiflerin ağırlıklı kısmını ise, sırasıyla, yapı kooperatifleri (38.755 adet), motorlu taşıyıcılar kooperatifleri (3.500) ve tüketim kooperatifleri (1.708) oluşturmaktadır. Yine, 1163 sayılı Yasaya tabi olan bu 56.247 adet kooperatifin 5.796.492 ortağı bulunmaktadır.

Görüldüğü üzere, kooperatif ortakları toplumun önemli bir kesimini oluşturmakta, kooperatifçilik uygulamaları da bu yönüyle hayati önem arz etmektedir. Kooperatifçilik uygulamalarında, özellikle yapı kooperatiflerinde, yıllardır şikâyete konu edilen hususların başında, kooperatif yöneticilerinin yanlış veya kasıtlı davranışlarıyla kooperatiflerini zarara uğratmaları ve ortakları mağdur etmeleri gelmektedir. Yaşanan süreçte, durumun iyileşme göstermemesi, tersine suiistimallerin nitelik ve niceliklerinin değişime uğraması, hatta artması, kooperatif yöneticileri için öngörülen cezai sorumluluk hallerinin bilinmesi ve cezaların uygulanması zaruretini doğurmaktadır. Zira, birçok kooperatif ortağının, gerek 1163 sayılı Kooperatifler Kanununda öngörülen cezalardan gerek genel ceza hükümlerinden haberdar olmamaları, konuyu idari makamlara intikal ettirmelerine sebebiyet vermekte, bu yönüyle de karar süreci uzamaktadır.