Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Cinsiyet Değiştirme Kavramı ve Cinsiyet Değişikliği Ameliyatının Hukuki Açıdan Değerlendirilmesi

Nurullah TEKİN

ÖZET:

Biz bu çalışmamızda konuyu iki bölümde incelemeyi uygun gördük. İlk bölümde; cinsiyet değiştirme ve özellikle transseksüelizm kavramını, buna benzeyen diğer bazı kavramlarla birlikte açıklayıp farklı yönlerine değindik. Bunun yanında, cinsiyet değiştirme ameliyatı ve bunun özelliklerini irdelemeye çalıştık. İkinci bölümde ise; cinsiyet değiştirmenin dünyadaki tarihsel sürecini, bazı ülkelerdeki ve özellikle de Türkiye’deki hukuksal boyutunu, son olarak da cinsiyet değiştirmenin şartlarını ve bazı hukuki sonuçlarını anlattık. Ayrıca yeri geldiğinde, Yargıtay’ın ve Danıştay’ın bu hususlara ilişkin vermiş olduğu bazı kararlara atıfta bulunduk.

Anahtar Kelimeler: Cinsiyet Değiştirme, Transseksüellik, Homoseksüellik, Cinsiyet Değiştirme Operasyonu, Cinsiyet Değiştiren Kişinin Yasal Haklar.

Giriş

Kişinin rahatının ve huzurunun emrinde olan teknoloji, bir taraftan onun taleplerine ve fantezilerine cevap verirken, diğer taraftan bizzat kişisel isteklerini gerçekleştirmeye olanak sağlar. Teknolojik gelişmelerin önemli bir bölümü doğrudan doğruya insanı, insan vücudunu ve sağlığını konu edinen tıp dalında yaşanmaktadır. Tıp bilimi, çağdaş görünümüyle, neredeyse doğa ile yarışmakta, imkânsızı mümkün hale getirecek şekilde yeni tedavi, müdahale ve ameliyat yöntemleri ile insan sağlığı alanında harikalar yaratmaktadır.

Bugün plastik cerrahi, insanın bedeni ve psikolojik sağlığı arasında geçiş sağlayacak şekilde, kendisini daha güzel, daha iyi ve daha sağlıklı hissetmesi için emrine verilmiştir. Sıra cinsel kimlik arayışları ve cinsiyet değişikliğine geldiğinde benzer değerlendirmelerin yapılması; tıbben olmamakla beraber, hukuken bazı zorluklar göstermektedir. Gerek uygulamada gerek teoride kabul gören görüşler çerçevesinde kanunkoyucunun bu konudaki yasalaştırma faaliyetini ağırdan almasından da anlaşılacağı üzere, cinsiyet değiştirmenin kavram olarak kabulü ve buna hüküm ve sonuç bağlaması kolay olmamıştır. Cinsiyet değişikliği ameliyatı genellikle transseksüellere uygulanan plastik bir cerrahi operasyondur. Bu, hastanın bazı organlarından mahrum olması ile sonuçlanır ve geri dönüşü yoktur. Tüm dünyada kabul edilen ilkeler doğrultusunda öncelikle transseksüalizmin tanısının konulması, teşhis konulduktan sonra da gerekli aşamalardan geçilerek operasyon uygulanması gerekir. Aksi takdirde giderilmesi mümkün olmayan fiziksel ve ruhsal zararlara yol açılabilir. Bu nedenle de operasyon öncesi uyulması gereken şartların ve kriterlerin titizlikle belirlenmesi büyük önem taşır.