Adam Çalıştıranın Hukuki Sorumluluğu

Legal Liability of Employer in the framework of article 66 of Turkish Obligation Code

Şebnem Kılıç

Çalışmanın konusu, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda yer alan kusursuz sorumluluk hallerinden biri olan adam çalıştıranın sorumluluğuna ilişkin yeni düzenlemelerdir. Haksız fiil sorumluluğu kural olarak kusur prensibine dayanmaktadır. Bununla beraber istisnai olarak bazı durumlarda sorumluluk için kusur aranmamaktadır. Bu tür durumlardan biri olan adam çalıştıranın kusursuz sorumluluğu özel önemi haizdir ve yeni kanun hükümleri ile önemli değişikliklere uğramıştır. Çalışma kapsamında hem madde metnindeki bu değişikliklerin hem de kanunun diğer hükümlerindeki değişikliklerin konuya etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır.

Kusursuz Sorumluluk, İşverenin Sorumluluğu, İş Güvenliği.

The subject of this paper is the new provisions regarding the absolute liability of employer in the Turkish Code of Obligations numbered 6098. Liability of tort in principle depends on the principle of culpa. However by the exception of the law it has determined that in some cases culpa is not required for the liability of torts. Liability of employer is of importance as one of these cases and has been altered significantly by the new regulations of Turkish Code of Obligations. Within the scope of this paper it is aimed to scrutinize these alterations as well as the impacts of the other articles’ alterations regarding to these issues.

Absolute Liability, Employer Liability, Job Security.

GİRİŞ

Makale kapsamında 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun madde 66 hükmü uyarınca, adam çalıştıranın çalıştırdığı kişinin zarara sebep olan fiillerinden kusursuz sorumluluğu ele alınmıştır. Kusursuz sorumluluğun genel esasları üzerinde kısaca durulduktan sonra ilgili hükmün uygulama alanı ile sorumluluk şartlarına ilişkin değerlendirmelere yer verilmiştir. Bu amaçla 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’yla getirilen yeni düzenlemeler, ağırlıklı olarak 818 sayılı Borçlar Kanunu dönemindeki yargı kararları ve öğreti görüşleri çerçevesinde incelenmiştir. Bunun yanı sıra, adam çalıştıranın sorumluluğunu dolaylı olarak etkileyen önemli kimi kanun değişiklikleri (rücu zamanaşımı, eksik-tam teselsül ayırımının kaldırılması) üzerinde de kısaca durulmaya çalışılmıştır. Son olarak, ‘Özel Durumlar’ başlığı altında esasında başka inceleme konuları olan iş kazası ve meslek hastalığından işverenin sorumluluğu ile tehlike sorumluluğuna ilişkin temel hususlara değinilmiş; bu sayede söz konusu sorumluluk türlerinin ayrıntılarıyla incelenmesinden ziyade, Türk Borçlar Kanunu madde 66 hükmü ile bu hükümlerin kesiştiği alanların belirgin hale getirilmesi amaçlanmıştır.

I. GENEL OLARAK KUSURSUZ SORUMLULUK

Kusur sorumluluğu, bir kimsenin ‘hukuka aykırı ve kusurlu’ bir davranışla sözleşme ilişkisi dışındaki bir başka kimseye vermiş olduğu zararın giderilmesini düzenleyen ve Borçlar Hukukunda herhangi bir haksız fiil söz konusu olduğunda kural olarak uygulama alanı bulan bir sorumluluk türüdür. Bu halde kusur, sorumluluğun kurucu unsuru olduğu için bu tür sorumluluğa öğretide «kusur sorumluluğu» denilmektedir¹. Kusursuz sorumluluk ise, Türk Borçlar Kanunu’nda ya da başka kanunlarda², kusur aranmaksızın hatta kimi zaman hukuka aykırılık dahi söz konusu olmaksızın hukuki sorumluluğun söz konusu olabildiği istisnaî halleri içermektedir³.