Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Ortaklık Paylarının ve Ortaklık Haklarının İncelenmesi Davasının Medenî Usûl Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi

Assessment of Inspection of Company Shares and 
Rihts Trials in Relation to Turkish Code of Civil Procedure

Melis TAŞPOLAT TUĞSAVUL

Çalışmamızın konusunu “Ortaklık paylarının ve ortaklık haklarının incelenmesi” başlıklı 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) md. 191 düzenlemesi oluşturmaktadır. Bu kapsamda ilgili hükümde öngörülen ortaklık paylarının ve ortaklık haklarının korunmasını inceleme davası, davanın konusu ve hükümleri, tarafları, talep sonucu ve hukuki niteliği bakımından incelenerek nitelikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Davanın özellikleri incelenirken özellikle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK)’nun ilgili maddeleri bakımından değerlendirme yapılarak davanın hukuki niteliği açıklığa kavuşturulmaya gayret edilmiştir.

Ortaklık Paylarının ve Ortaklık Haklarının İncelenmesi Davası, Türk Ticaret Kanunu Madde 191, Denkleştirme Davası, Denkleştirme Akçesi, Grup Davaları.

The subject of our study is “Inspection of company shares and rights” under the Turkish Commercial Law no. 6102 Art. 191. This research aims to analyze the inspection of company shares and rights trials vis-à-vis, the subject and provisions, parties, legal nature and outcome of request. The related articles of Turkish Code of Civil Procedure have especially been taken into account in order to understand the nature of these trials.

Trials of Inspection of Company Shares and Rights, Turkish Commercial Law Art. 191, Trial of Compensation (Equalisation), Compensation Payment, Class Action.

GİRİŞ

TTK md. 191’de “ortaklık paylarının veya ortaklık haklarının korunmasını inceleme davası” olarak yer alan ve aynı zamanda doktrinde “denkleştirme davası1” olarak da anılan düzenleme ile birleşme, bölünme ve tür değiştirmede alacakların ve çalışanların korunmasını düzenleyen hükümlere paralel bir koruma mekanizması getirilmiş ve buna göre birleşmede, bölünmede ve tür değiştirmede şirket paylarının ve şirket haklarının gereğince korunmamış veya ayrılma karşılığının uygun belirlenmemiş olması halinde her ortağın birleşme, bölünme ve tür değiştirme kararının Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilanından itibaren iki ay içinde söz konusu işlemlere katılan şirketlerden birinin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden, uygun bir denkleştirme akçesinin saptanmasını isteyebileceği (TTK md. 191/I), davacı ile aynı hukuki durumda olmaları halinde mahkeme kararının birleşmeye, bölünmeye veya tür değiştirmeye katılan şirketlerin tüm ortakları hakkında hüküm doğuracağı öngörülmüştür (TTK md. 191/II). Burada dava sonunda elde edilen karar davacı ile aynı hukuki konumda bulunmaları halinde birleşmeye veya bölünmeye katılan şirketler ile tür değiştiren şirketin diğer ortakları hakkında hüküm doğuracaktır.

Madde gerekçesinde ise burada mahkeme kararının etkisinin aynı hukuki durumdaki ortaklara da taşıyan bir “class action” düzenlendiği belirtilmiştir2. İşte bu çalışmada özellikle madde gerekçesinde yer alan bu ifade açıklığa kavuşturulmak suretiyle bu davanın nitelikleri incelenmeye çalışılacaktır.