Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Demokrasi ve Hukuk Devleti İlkesi Arasındaki Etkileşim

Hayri KESER

Bu çalışmada, hukuk devleti ve demokrasi arasındaki etkileşim ele alınacaktır. Türkiye demokratik hukuk devletidir. Hukuk devleti hukukla kuşatılmış devleti ifade eder. Hukuk devletinin iki ana yönü vardır. İlk olarak hukuk devleti, keyfi güç kullanımını engeller. İkinci olarak ise, bireysel özgürlükleri korur. Ayrıca hukuk devleti insan haysiyeti ve saygınlığı için hukuki bir temel sağlar.

Demokrasinin çeşitli tanımları mevcuttur. Yaygın kullanıldığı şekliyle demokrasi, halk için halk tarafından halkın yönetimi olarak ele alınabilir. Demokrasi aynı zamanda bir değerdir. Bireylere siyasal süreci kontrol etme imkânı verir. ve yönetimin keyfi hareketlerine karşı onlara bir teminat oluşturur. Demokrasi yönetimin sınırlandırılmasını da sağlar.

Hukuk devleti, çoğulcu demokrasi modeliyle uyumludur. Çünkü çoğulcu demokrasi modeli çoğunluk iradesini sınırlandıran önlemlerle uyumluluk gösterir. Fakat çoğunlukçu demokrasi modeli sınırlandırılmayı kabul etmez. Demokrasi, hukuk devleti ve özgürlüklerin bir garantisidir.

Hukuk Devleti, Demokrasi, Çoğulcu Demokrasi, Çoğunlukçu Demokrasi, Sınırlı Devlet.

In this study, the interaction between rule of law and democracy in relation to Turkey will be discussed. Turkey is a democratic constitutional state. The rule of law implies that a state is covered by law in all its functions. The rule of law has two main characteristics: The first is preventing the use of power for arbitrary aims. The second is protecting individuals’ freedoms. Morever, the rule of law provides a legal basis for the respect of human dignity.

There are various definitions of democracy. The term is widely used as to be governed by the people, for the people. Democracy is also a value which it allows individuals to control the political process and to protect them from arbitrary actions of government. Democracy, also limits the power of the government.

It can be said that, there has to be harmony between the rule of law and pluralist democracy, since pluralist democratic model is compatible with the limited wills of the majority. On the other hand, the model of majority democracy does not allow any restriction. Therefore, it can be argued that democracy secures the rule of law and freedoms.

The Rule of Law, Democracy, Pluralist Democracy, Majoriy Democracy, Limited State.

1. GENEL OLARAK

Hukuk devleti fikri, modern devleti hukuktan hareketle temellendirme ve örgütleme eğilimiyle belirlenir ve esasını “devlet kudretinin sınırlanması ve denetlenmesi” düşüncesi oluşturmaktadır. Hukuk devletinde hukuk, devlet kudretinin hem temeli/meşruluk kaynağı, hem de sınırı durumundadır. Bu sınır hukuk devletini, hukuku olan diğer devletlerden ayıran başlıca özelliklerden birisidir. Hukuk devleti ilkesinin en önemli sonucunu ise, devlet organlarının tüm faaliyetlerinin hukuk kurallarına uygun, yani hukukun devlet faaliyetlerinin tamamına egemen olmasıdır. Bu nedenle hukuk devletinde, hukuk öncesi, hukuken düzenlenmemiş, tabir caizse “doğal” bir devlet erki söz konusu olamaz.

Hukuk devleti fikrinin kurumsal somutlaşmasının merkezi unsurlarını; bireylerin kamu gücü karşısında hukuk öznesi olarak kabul edilmesi, bireysel özgürlüklerin hukuken tanınması ve yargısal yoldan korunması, hukuksal eşitlik, tarafsız ve bağımsız yargı, yasallık ilkesi, kuvvetler ayrılığı, hak arama yolları, hukuk üretiminin (yasamanın ve yürütmenin) hukuken düzenlenmesi ve denetlenmesi olarak özetlenebilir1.

Modern hukuk devleti tasarımının ateşleyici değerleri; birey özgürlüğü, demokrasi ve insan hakları olarak karşımıza çıkmaktadır. Hukuk devletinin karakteristiği, insan haklarını temel alması bunu olmazsa olmazı kabul etmesidir. İnsan hakkı, hangi ulusal, sınıfsal ve mesleki topluluktan olursa olsun, her bireyin, yalnızca insan olması nedeniyle sahip bulunduğu özgürlük değerinin veya eylem potansiyelinin başkalarınca tanınmasını ve her çeşit dış müdahaleye karşı korunmasını gerektiren en üstün ahlâki taleptir.