Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

İdari Vesayet Makamının “Onay” İşleminin Hukuki Niteliği ve Sonuçları

The Legal Nature and Consequences of the Act of Approval by the Office of Administrative Guardian

Cemil Kaya

GİRİŞ

Mahalli idareler, idari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişileridir. Yürüttükleri kamu hizmeti ile ilgili olarak icrai karar alma ve uygulama yetkisine sahiptirler. Bununla birlikte mahalli idareler, çeşitli sebeplerle, kendi tüzel kişilikleri dışında yer alan idari makamların denetimine tabidir. Ülkemizde bu denetim merkezi idare tarafından yapılır ve “idari vesayet” adını alır. İdari vesayet, merkezi idarenin mahalli idarelerin işlemlerini, organlarını ve personelini kanunla1 öngörülen sınırlar içinde denetlemesini ifade eder2.İdari vesayet3, kanunda yer alan düzenlemenin izin verdiği ölçüde gerçekleşir.

Onar idari vesayeti şu şekilde tanımlamaktadır4: “İdari vesayet merkezin ademimerkeziyet idarelerinin icrai kararlarını ve idari fiil ve hareketlerini murakabe etmek ve bu kararları bozabilmek salahiyetidir. / İdari vesayet merkezle ademimerkeziyet idareleri arasında bir rabıta tesis etmek ve ademimerkeziyet idarelerinin karar ve fiilleriyle devletin birliğini ve amme hizmetlerinin insicamını ihlal etmelerine mani olmak için kabul edilmiş bir hukuki müessesedir”. Danıştay’a göre ise idari vesayet, “Kamu düzenini ve idarede bütünlüğü sağlamak için kamu yararı amacıyla kanunların verdiği yetkiye dayanarak, merkezi idarenin, yerel yönetimin organları ve bunların bazı işlemleri ile harcamaları üzerinde, kamu hizmetinin gereklerine uygun olarak kullanılan bir denetim şeklidir.”5 ve “Merkezi idareye, yerinden yönetim idarelerinin icraya ilişkin bazı kararlarını, idari işlem ve eylemlerini kamunun ve o yörede yaşayan halkın çıkarları açısından denetlemek amacıyla tanınmış sınırlı bir yetkidir”6.

Anayasanın 127. maddesinin 5. fıkrasına göre “Merkezi idare, mahalli idareler üzerinde, mahalli hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun şekilde yürütülmesi, kamu görevlerinde birliğin sağlanması, toplum yararının korunması ve mahalli ihtiyaçların gereği gibi karşılanması amacıyla, kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde idari vesayet yetkisine sahiptir”. İdari vesayet yetkisinin amacı, idarenin diğer faaliyetlerinde olduğu gibi, kamu yararıdır. Bu yetkinin özel amaçları ise mahalli hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun şekilde yürütülmesi, kamu görevlerinde birliğin sağlanması, toplum yararının korunması ve mahalli ihtiyaçların gereği gibi karşılanmasıdır.