Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

İlk Talepte Ödeme Kayıtlı Teminat Mektuplarında Bankanın Tazmin Talebini İnceleme Yükümlülüğünün Sınırları

The Limitations of The Liability to Review The Bank’s Indemnity Demand For Letter of Guarantees Payable Upon First Request

Mustafa Yasan

GİRİŞ

Çalışmamızın konusu, “ilk talepte ödeme kayıtlı” teminat mektuplarında, bankanın muhatabın tazmin1 talebini inceleme yükümlülüğü ve bu yükümlülüğünün sınırlarının tespitinden ibarettir. İlk talepte ödeme kayıtlı teminat mektupları, bankacılık uygulamasında alacaklısına en üst seviyede güvence sağlayan teminat mektubu türleri olarak kabul görmektedir. Bankanın ilk talepte ödeme kayıtlı teminat mektubunu düzenleyerek muhataba vermesi ile gerektiğinde tazmin talebini derhal ve gecikmeksizin yerine getirmeyi de yüklenmiş olması, bankacılık uygulamasında ilk talepte ödeme kayıtlı teminat mektuplarının işaret ettiğimiz seviyede güvence sağlamasının ve dolayısıyla da bunun paralelinde hak ettiği rağbeti görmesinin esas sebebi olarak gösterilebilir.

Teminat mektupları ve özel ve yaygın bir tür olarak ilk talepte ödeme kayıtlı teminat mektupları, havalimanları, köprüler, otoyollar ve hastaneler gibi son yıllarda artan büyük ölçekli devlet ve özel teşebbüs yatırımlarında, ticari hayatın gerektirdiği güvence ihtiyacına cevap veren finansman aracı olarak önem kazanmaktadır. Bu öneme rağmen, teminat mektupları, doğrudan herhangi bir kanuni düzenlemeye konu teşkil etmemiş; bankacılık uygulaması, doktrindeki görüşler ve özellikle mahkeme kararları ile hukuken varlık kazanmış ve geliştirilmiştir2.

Teminat mektubu marifetiyle tazmin talebinin gereğini derhal yerine getirmeyi üstlenen bankanın tabi olduğu ve çalışmamızın da konusunu teşkil eden muhatabın talebinin haklılığını inceleme yükümlülüğü ve bu yükümlülüğün sınırları, banka açısından aynı zamanda bir yetkinin de sınırlarını biçimlendirmektedir. Bu yetki, bankanın ilk talepte ödeme kayıtlı teminat mektubunu derhal ödeyerek borcundan kurtulabilme yetkisidir. Bir başka deyişle, bankanın ilk talepte ödeme kayıtlı teminat mektuplarında muhatabın tazmin talebini inceleme yükümlülüğünün sınırları, bu talebin derhal yerine getirilmesi yükümlülüğü ve derhal ödeme yaparak borcundan kurtulabilme yetkisi ile ilişkileri gözetilerek tespit edilmelidir. Bu gerekçelerle bankanın muhatabın tazmin talebini hiçbir inceleme yapmaksızın yerine getirmesinin mümkün olup olmadığı ve şayet bankanın tazmin talebini inceleme yükümlülüğü var ise bu yükümlülüğün sınırlarının nerede başlayıp nerede sona ereceği şeklindeki soruların cevaplandırılması gerekmektedir. Nitekim işaret ettiğimiz bu gereklilik, çalışmamızın konusunu belirlerken önemli bir etkiye sahip olmuştur.