Yargıtay Kararları ve 6552 Sayılı Kanun ile Son Değişiklikler Işığında Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Hizmetlerinin Sosyal Güvenlik Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi

Ali EKİN

Sosyal güvenlik hukukunda genel prensip sigortalılığın tekliği ilkesidir. Bu kapsamda yurt dışında çalışan vatandaşlarımızın bu ülkelerde çalışmaları dolayısıyla ülkelerinde sigortalı olamamaları durumu söz konusudur. İfade edilen mağduriyet ise yurt dışı hizmet borçlanması ile giderilmeye çalışılmıştır. Yurt dışı hizmet borçlanması müessesesi 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun ile düzenleme altına alınmıştır.

Yurt Dışı Hizmet Borçlanması, Sigortalılığın Tekliği İlkesi, 3201 sayılı 3201 sayılı Yurt Dışında bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun.

The general rule is the uniqueness of insurance policy in the social security law. This unjust treatment have removed with Social security debiting for work rendered abroad. Time spent by Turkish nationals abroad may be taken into consideration in respect of their social security entitlements through the implementation of the conditions stipulated by Act No. 3201 of 08 May 1985 on the Eöaluation of Time Preiods Spent by Turkish Nationals Abroad in Respect of Their Social Security Benefits.

Social Security Debiting for Work Rendered Abroad, The Uniqueness of Insurance Policy, Act No. 3201 of 08 May 1985 on the Evaluation of Time Preiods Spent by Turkish Nationals Abroad in Respect of Their Social Security Benefits.

GİRİŞ

Toplum içerisinde yaşayan bireyler kimi sosyal olgularla karşılaşmakta ve çalışma faaliyetleri ya da sigortalılıkları bu sebeple engellenmektedir. Bu tür durumlarda kişiler sigortalı sayılmadıklarından, yaşlılık sigortasından faydalanma koşullarını tamamlama noktasında prim ödeme gün sayıları ve sigortalılık süreleri açısından yoksun kalmaktadırlar. İfade edilen mağduriyetin önlenmesi için öngörülmüş olan hizmet borçlanması ise yurt içinde doğum, askerlik, fahri asistanlık, tutukluluk ve gözaltı gibi ya da yurt dışında çalışılması hallerinde prim ödemeden geçirilmiş çalışma sürelerinin, sonradan prim ödeme suretiyle borçlanılarak uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalılık süresine ve prim ödeme gün sayısına eklenmesi ile telafi edilmesi işlevini görmektedir¹. Bu kapsamda hizmet borçlanması, yurt içi hizmet borçlanması ve yurt dışı hizmet borçlanması olarak tasnif edilmektedir. Bu çalışmada ise yurt dışı hizmet borçlanması inceleme konusu yapılacaktır.

Sosyal güvenlik sistemlerinde sigortalılığın tekliği ilkesi benimsenmiş ve bu bağlamda bir kimsenin aynı anda birden fazla ülkede sigortalı olması arzu edilmemiştir. Ülkemizde de bu durum gözetilmiş ve yurt dışında hayatlarını idame ettiren vatandaşlarımızın bu süreleri belirli şartlarda sigortalılık sürelerine dahil edebilmelerine imkan tanınmıştır.

Çalışmamızda 3201 sayılı Yurt Dışında bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun değerlendirme konusu yapılacaktır. Bu bağlamda yurt dışı hizmet borçlanmasından yararlanma koşulları ve sigortalılık süresine etkisi incelenecektir.