Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

5510 Sayılı Yasanın 41’inci Maddesiyle Getirilen Yeni Borçlanma Türleri ve Kapsamı Genişletilenler

New Types of Debts and Widenings of Scopes of Former ones that is Brought by Article 41 of Law Numbered 5510

Orhan SEKMEN

Sosyal devlet ilkesinin doğal bir sonucu olarak, tüm bireylerin sosyal güvenlik şemsiyesi altına alınması amaçlanmaktadır. Bu amaca ulaşmanın araçlarından biride; hizmetlerin borçlandırılmasıdır. Böylece, prim ödenmeden geçen bazı çalışma süreler ile bazen de çalışılmadan geçen bazı süreler sonradan borçlanılarak prim ödemesi yapılmak suretiyle malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalıkları bakımından hizmet sürelerine eklenerek değerlendirilmektedir. Hizmet borçlanılması, ancak ya bir yasa ya da uluslararası sözleşme ile sağlanabilmektedir. Bu nedenle, daha önce çıkartılan 506 ve 5434 sayılı vs. yasalar ile bazı borçlanma türleri kabul edilmişti. Ancak Kanun Koyucu belirtilen yasalarla tanınan borçlanma türlerini yeterli görmediğinden, tüm sosyal güvenlik kurumlarını aynı çatı altında birleştiren 5510 sayılı Yasanın 41’inci maddesi ve bu maddeye sonradan yaptığı eklemelerle, daha önce hukuk sistemimizde olmayan bazı hizmet borçlanma türlerini kabul ettiği gibi, daha önce olan bazılarının da kapsamını genişletmiştir.

Bu çalışma, 5510 sayılı Yasanın 41’inci maddesi ve sonradan bu maddede yapılan değişikle ve maddeye yapılan eklemeler ile getirilen yeni borçlanma türleri ve kapsamı genişletilenlerin incelenmesini amaçlamıştır. İncelemenin iki ana başlık altında yapılması planlanmış olup; birincisinde, ilgili kavramlar, yeni hizmet borçlanması türleri ve kapsamı genişletilenler diğerinde ise, hizmet borçlanmasının hükümleri incelenmiştir. Çalışmada, görüş ve eleştirilerimize de yer vermek suretiyle sonuçlar çıkartmak amaçlanmıştır.

Hizmet, Doğum, Süre, Prim, Eksik Süre, Ücretsiz ve Tebliğ ve Ödeme.

It is aimed for all individuals to be covered under social security umbrella as a natural result of social state principle. One of the means to reach this aim is payment of service debits. By doing so, service durations without payments and unworked durations can be calculated later as service debits, then, can be paid for gaining types of disability insurance, old-age insurance and survivor insurances. Payment of service debits facility can only be obtained by a law or by an international convention. Because of this, those Laws adopted formerly like Law numbered 506 and Law numbered 5434, etc. envisaged some service debit payment facilities. Nevertheless, since the Legislator did not accept these service debit facilities, then, formerly adopted Law Numbered 5510 that was gathered all different social security institutions under one umbrella through its article 41 and additional provisions to said article, envisaged some totally new service debits besides widening scopes of many existing ones.

This study aims to review the article 41 of Law numbered 41 with changes and additions to said article that was introduced new types of service debts and widenings of scopes of many former ones. It is planned in this review to be held under two headlines, as, under the first headline, related terminology, new types of service debits and the existing ones that whose scopes were widened, then, under the second headline, provisions of service debits. The study, further aims to derive results by elaborating opinions and critics.

Service, Birth, Duration, Premium, Lack Duration, Free of Charge, Announcement, Payment.

Daha önce Sosyal Güvenlik Sistemimizde olmayan bazı hizmet borçlanması türleri 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 41. Maddesiyle kabul edilmiştir. Bu madde ile getirilen yeni borçlanma türleri, kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izin süreleri, Kanun’un 4’üncü maddesinin 1’inci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki sigortalı kadınların doğum sonrası çalışamadıkları sürelerin, aylıksız izin sürelerinin, seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa eden kamu görevlilerinin bu nedenle açıkta geçirdikleri süreler ve sigortalı iken tutuklanan ya da göz altına alınanlardan beraat edenlerin tutukluluk ya da gözaltında geçirdikleri sürelerin ve de kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışan sigortalıların, kısmı süreli çalıştıkları aylara ilişkin eksik süreler ile yurt dışında resmi öğrenci olarak geçirilen öğrenim sürelerinden 18 yaşın hitamından sonraki kısmının borçlanılmasıdır.

Daha önce sosyal güvenlik sistemimizde yer alan ancak, 5534 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamında olanlara tanınan bazı borçlanma türleri de 5510 sayılı Yasa ile diğer bağımsız çalışanlarla hizmet akdi ile çalışanlara da tanınmıştır yani, Kanunun 4’üncü maddesinin 1’inci fıkrasının (a) ve (b) bendi kapsamındakilere de tanınmıştır. Diğer sigortalılara da tanınan borçlanma türleri ise, yine kanunun 41’inci maddesinde belirtilen; sigortalı olmaksızın, avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri, doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için geçirilen normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri ve hekimlerin fahri asistanlıkta geçen süreleridir.

Yeni Yasa ile sosyal güvenlik kapsamı genişletilerek bireylere hizmet borçlanması yönünden yeni haklar tanınmıştır. Bu durum tarihsel süreç içerisinde sürekli genişletilmesi amaçlanan sosyal güvenlik hedefinin de doğal bir sonucudur. Diğer bir deyişle tüm bireylerin sosyal güvenlik şemsiyesi altına alınmasını amaç edinen bir sistemin sonucudur. Dolayısıyla yeni Yasa ile hizmet borçlanmasının kapsamının azda olsa genişletilerek yeni hakların tanınması, bireylerin gelecekleri için duymakta oldukları kaygının giderilmesi bakımından önemli olmuştur.