Eser Sözleşmesinin Değişen Koşullara Uyarlanması

Adaptation of the Construction Contract

Güler GÜMÜŞSOY KARAKURT

Çalışmamızın konusunu eser sözleşmesinin yeni koşullara uyarlanması oluşturmaktadır. TBK madde 480/f.2 gereğince bazı koşulların gerçekleşmesi halinde yüklenici sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını talep edebilecektir. Bu hüküm yalnızca eser sözleşmelerinde uygulama alanı bulur. Bununla birlikte eski BK’da yer almayan bir düzenlemeye TBK’nın 138. maddesinde yer verilmiştir. Böylece TBK ile sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasına ilişkin genel bir hüküm getirilmiştir. Bu çalışmada, eser sözleşmesinin yen koşullara uyarlanması TBK mad. 480/f.2 kapsamında ele alınacak ve maddenin TBK mad. 138 ile benzerlik ve farklılıklarına değinilecektir.

Aşırı İfa Güçlüğü, Sözleşmenin Uyarlanması, Ahde Vefa, İş Sahibi, Yüklenici.

The Construction Contract to adaptation to new terms creates the isue of our studying. Construction Contract to adaptation to the new terms could be demanded. In that case, some terms materialize in compliance with the article 480 of the Turkish Code of Obligations with the number of 6098. That rule is put into practice in the Construction Contract. Moreover, an arrangement that did not enter in Turkish Code of Obligations with the number of 818 was entered in a rule of the article 138 of Turkish Code of Obligations with the number of 6098. Concequently, a general term was entered as to Turkish Code of Obligations with the number of 6098 to adaptation to new terms creates. In this study, the construction contract to adaptation to new terms will be handled within the article 480 of Turkish Code of Obligations with the number of 6098. Moreover, the similarities and differences of the role with the article 138 of Turkish Code of Obligations with the number of 6098 will be mentioned.

Hardship, Adaptation, of the Contract, Pacta Sunda Servanda, Contractee, Contractor.

818 sayılı BK’da sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasına hususunda eser sözleşmelerinin uyarlanmasına ilişkin eski BK. mad. 365/f.2 hükmü dışında genel bir kurala yer verilmemişti. Bunun nedeni ise Borçlar Hukuku sistemimizde sözleşmeye bağlılık (Ahde Vefa-Pacta Sund Servanda¹) ve sözleşme serbestliği² ilkelerinin kabul edilmiş olmasıdır. Böylelikle asıl olan sözleşme koşulları daha sonra borçlu aleyhine aşırı derecede değişmiş olsa da borçlunun borcunu aynen ifa etmekle yükümlü olmasıdır. Ancak bu durum bazı hallerde adalete uygun sonuçlar doğurmayacağından Ahde Vefa ilkesi uygulamada biraz yumuşatılmış ve dürüstlük kuralından hareketle sözleşmelerin yeni koşullara uyarlanması kabul edilmiştir³. Yargıtay, uyarlama imkanını özellikle kira sözleşmeleri bakımından kabul etmiş⁴ ancak bankalarla yabancı para cinsinden akdedilen kredi sözleşmelerinde uyarlama bakımından daha katı bir tutum sergilemiştir⁵.

Sözleşmenin uyarlanmasına ilişkin genel bir düzenlemenin bulunmadığı dönemde doktrinde eser sözleşmelerinin uyarlanmasına ilişkin eski BK mad. 365/f.2 (TBK mad. 480/f.2) hükmünün kıyasen diğer sözleşmelerde de uygulanabileceği savunulmuştur⁶.

818 sayılı BK’da yalnızca eser sözleşmelerinde (eski BK mad 365/f.2) düzenlenmiş bulunan sözleşmeyi değişen koşullara uyarlama imkanı 6098 sayılı TBK’nın 138. maddesinde genel bir düzenlemeye kavuşmuş ve böylece eski BK’da eser sözleşmelerinin uyarlanmasına ilişkin hükmün diğer sözleşmelerde de uygulanması gerektiği yönündeki tartışmalara da yer kalmamıştır⁷. Bu genel düzenleme yapılırken eski BK mad. 365’te yer alan eser sözleşmesine ilişkin özel düzenleme TBK mad. 480/f.2’de dilde yapılan bazı sadeleştirmelerle ve birtakım değişikliklerle muhafaza edilmiştir.