Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarında Sözleşmenin Kiraya Verenden Kaynaklanan Sebeplerle Dava Yoluyla Sona Ermesi
The Termination of the Lease Contracts Regarding Dwelling and Workplace Through Litigation due to the Reasons Concerning the Leaser
Zeynep GÜLER
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu konut ve çatılı işyeri kiralarının sona ermesini “bildirim yoluyla” ve “dava yoluyla” olmak üzere iki başlık altında düzenlemiştir. Bunlar konut ve çatılı işyeri kira sözleşmelerine özgü sebepler olup sınırlı sayıdadırlar. Dava yoluyla sona erme ise “kiraya verenden kaynaklanan” ve “kiracıdan kaynaklanan” sebepler olmak üzere ikiye ayrılır. Kiraya verenden kaynaklanan sebepler, kiraya verenin veya yeni malikin konut veya işyeri ihtiyacı ve kiralananın yeniden inşası veya imar amaçlı onarımı, değiştirilmesi ve genişletilmesidir. Çalışmamız kapsamında kiraya verenden kaynaklanan sona erme sebepleri ele alınacaktır.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu, Konut ve Çatılı İşyeri, Kira Sözleşmesi, Dava Yoluyla Sona Erme, Kiraya Verenden Kaynaklanan Sebepler.
The Turkish Code of Obligations regulates the termination of the lease agreement regarding dwelling and work place under two different division such as “through notice” and “through litigation”. These reasons are special to lease of dwelling and work place and they are counted according to numerus clausus principle. Termination through litigation is also divided in two sections; “the reasons regarding the leaser” and “the reasons regarding the lessee”. The reasons regarding the leaser are the need for a dwelling or workplace of the leaser or the new owner and rebuilding or restore of the contract’s subject. In this study, the reason regarding the leaser are explained.
Turkish Code of Obligations, Dwelling and Workplace, Lease Contract, Termination Through Litigation, The Reasons Regarding the Leaser.
Kira sözleşmesi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun1 299 ila 378’inci maddeleri arasında “Genel Hükümler”, “Konut ve Çatılı İşyeri Kiraları” ve “Ürün Kirası” başlıklarıyla üç ayrımda düzenlenmiştir. Kira sözleşmesinin tanımı 299’uncu maddede şu şekilde yapılmıştır; “Kira sözleşmesi, kiraya verenin bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı, kiracının da buna karşılık kararlaştırılan kira bedelini ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.” Söz konusu hüküm uyarınca, karşılıklı borç yükleyen bir sözleşme olan kira sözleşmesinin taraflarından kiraya veren, kiraya verdiği eşyanın kullanılmasını ve ondan yararlanılmasını kiracıya bırakırken, kiracı da bunun karşılığında kararlaştırılan kira bedelini ödeme borcu altına girmektedir. Sürekli edim borcu içeren bu sözleşmelerin sona ermesi meselesi büyük önem taşımaktadır.
Kanun koyucu 6098 sayılı TBK’nın ilk ayrımında bütün kira sözleşmelerine uygulanacak olan genel hükümleri düzenlemiştir. Ancak bununla yetinmeyip konut ve çatılı işyeri kiralarının mahiyeti gereği, bu kira sözleşmelerine uygulanmak üzere ikinci ayrımda özel hükümler getirmiştir. Bu özel hükümler altında genel sona erme sebeplerine ek olarak, konut ve çatılı işyeri kiralarına özgü olmak üzere sona erme sebepleri öngörülmüştür. Çalışmamızın konusunu, “kira sözleşmesinin kiraya verenden kaynaklanan sebeplerle dava yoluyla sona ermesi” oluşturmaktadır.
Bu çerçevede, öncelikle konut ve çatılı işyeri kiralarından genel olarak bahsedilecek, ardından kiraya verenden kaynaklanan sona erme sebeplerine geçilecektir.
