İnsan Vücudunun Korunmasına Dair Biyotıp İlkeleri

Biomedical Principles Regarding The Protection of Human Body

Saibe OKTAY ÖZDEMİR

Teknolojik gelişmenin sonucu olarak biyotıpın gelişme ve uygulanma gücü nazara alındığında, yapılan uygulamaların insanlık için yarattığı riskler biyoetik denilen ve bu uygulamaları sınırlayan düşünce sistemlerinin gelişimine ve bazı ilkelerin oluşturulmasına sebep olmuştur. Bu gelişmeler neticesinde biyoetik alanındaki sorunların çeşitlenmesi ve tüm dünyada yaygınlaşması beraberinde uluslararası standartların oluşturulması ve ülkelerin kendi iç hukuk yapılarını bu standartlara uygun hale getirmesi gerekliliğini doğurmuştur. Kaynağını biyoetik ilkeler, uluslararası sözleşmeler ve iç hukukta bulan bir çok ilke insan vücudunun korunmasına hizmet etmektedir.

Biyotıp, Biyoetik, Tıbbi Müdahale, Biyoetik İlkeler, İnsan Vücudu.

Considering the development and the widening application of the biomedicine which is a result of technological development, it is observed that many risks related with such applications arise and threaten the humanity. In response thereto, a concept and a system of principles called bioethics, which aims to restrict any threatening application of the biomedicine, emerged. However, the diversification and the proliferation of issues in the field of bioethics pressured formation of international bioethics standards and the necessity of adoption of these standards by States has arisen. Various rules relying on bioethics principles, international treaties and national regulations contribute to the protection of human body.

Biomedicine, Bioethics, Medical Care, Bioethics Principles, The Human Body.

Günümüzde tıp ve biyoloji alanlarında meydana gelen gelişmeler ve yüksek teknolojinin kullanılmaya başlanması ile sağlık, tarım, beslenme, endüstri alanlarında büyük başarılar elde edilmeye başlanmıştır.

Biyotıpın gelişmesi ile birlikte çalışma ve uygulamalar organ, doku ve hücre bağışlama, embriyolojide yapılan çalışmalar, klonlama ve klonlanan canlı üzerinde denemeleri içeren proje ve araştırmalar, genetik alanın epidemiyolojik, tanısal ve tedavi etme açısından kullanılması, gen aktarımı ile tarımsal gıdaların değiştirilmesi ve genetik olarak değiştirilmiş organizmaların (GDO) üretilmesi gibi oldukça geniş bir yelpazeye yayılmıştır.

Başlangıçta canlıların yaşam kalitesinin arttırabilmek amacıyla kalıtımın iyileştirilmesine yönelik gerçekleştirilen modern gen teknolojisindeki yeniliklerin kötüye kullanılma ya da beklenmeyen zararlara yol açma olasılıklarının tespiti sonucunda ortaya çıkan endişeler oldukça yaygınlaşmıştır. Bir yandan insan yaşamının iyileştirilmesine yönelik bu ilerlemeler toplum tarafından olumlu karşılanmaktayken, diğer yandan bu teknolojilerin kullanımı sonucu insanın çevresi ve diğer canlı türleri ile olan ilişkileri açısından bilim adamlarını ikileme düşüren etik sorunlar ortaya çıkmış ve gelecekte daha da fazla sorunun çıkacağı anlaşılmıştır. İnsan hayatı ve vücut bütünlüğüne müdahalelerin çok yoğun olduğu ve zaman zaman temel insan hakları ile örtüşmeyen kötüye kullanmaların ve ihlallerin meydana geldiği de sıklıkla şahit olduğumuz vakıalardır.