Ceza Hukuku ve Suç Perspektifi Bağlamında Mobbing

Mobbing in the Context of Criminal Law and Crime Perspective

T. Polat İŞOĞLU

İnsan haklarını ihlal eden ve insan onuruyla bağdaşmayan bir dizi eylemden oluşan mobbingle mücadele için toplumsal bilincin uyandırılması gereği yanında, suç politikası açısından yeni bir değerlendirme yapılması ve gerekli yasal düzenlemelerin gecikmeksizin hayata geçirilmesi giderek büyüyen bu sorunun önlenmesi bakımından son derece önemlidir.

Günümüzde çalışma hayatında çok sık karşılaşılan bir olgu olan mobbing, çalışanlar üzerinde yarattığı baskı ve işi kaybetme korkusuyla çalışma hayatı için önemli tehdit oluşturmakta; bilhassa bazı işverenler tarafından hedef alınan çalışanlar üzerinde psikolojik baskı ve yıldırma politikasını uygulamak suretiyle işten ayrılmalarına yol açmak ve tazminat ödememe sonucunu elde etmek için etkili bir araç olarak kullanılmaktadır.

Başından sonuna dek sistematik bir süreç içinde gerçekleşen mobbing eylemi, mağdurun onurunu, genel kişilik yapısını, sağlığını, savunduğu değerleri, inancını, hayat şeklini, etnik kökenini ve mağdurun bireysel olarak edindiği bütün yaşam birikimini hedef alabilen hukuka aykırı bir yıldırma, yıpratma, bezdirme, dışlama ve aşağılama sürecidir. Bu sürecin değerlendirilmesi ve bu süreçte Türk Ceza Kanunu kapsamındaki pek çok suç tipinin ihlal edilebilmesi çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır.

Mobbing, Psikolojik Taciz, Manevi Taciz, Ceza Hukuku, Suç, İşyeri Zorbalığı, Psikolojik Şiddet, Heinz Leymann, İşyeri, Bezdiri.

Mobbing consist of a series of violations of human dignity and human rights. There is need to awaken the social consciousness, make new assessment in terms of crime policy and make necessary legal regulation without any delay, in order to prevent and combat this immensely growing problem of workplace mobbing.

Mobbing is becoming a very common incident in today's working life, causing pressure on employees and creating significant threat to the working life by fear of losing jobs. Some employers may intentionally apply psychological pressure and intimidation as an effective tool against targeted employers, in particularly to lead their voluntary resignation.

Mobbing action is actually taking place in a systematic process from the beginning until the end, which may target the general personality, health, values, beliefs, life form, ethnic origin or whole individual values. It is a violation of the law by way of an intimidation, attrition, harassment, exclusion and humiliation process. The subject of our study is to evaluate this process as a violation of various types of crime under the Turkish Penal Code.

Mobbing, Psychological Harrasment, Moral Harrasment, Criminal Law, Crime, Workplace Bullying, Psychological Violence, Heinz Leymann, Workplace, Mobbing.

Son yıllarda giderek gelişen ve geliştikçe karmaşıklaşan çalışma hayatı beraberinde bir dizi incelenmeye ve çözüm üretilmeye değer kavramı getirmiştir. Bu kavramlardan biri olan ve literatürde çok yönlü olarak farklı boyutlarıyla incelenmeye değer görülen “mobbing” bu çalışmanın konusunu meydana getirmektedir. Mobbing, özel hukuk ve kamu hukuku boyutuyla literatürde çok yönlü olarak ele alınmakla birlikte, çalışmamızda 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi işçi-işveren ilişkisi çerçevesinde ceza hukuku bağlamında irdelenmektedir.

Teknolojinin insan hayatına getirdiği kolaylıkların yanı sıra çalışma hayatında insan gücüne olan gereksinimi giderek azaltması işsizlik sorununu büyütmüş ve bunun sonucu olarak da çalışma hayatına kıyasıya bir rekabet hâkim olmuştur. Bu rekabet ortamının yanı sıra bazı işverenlerin işletme maliyetini azaltmak amacıyla çalışanlara tazminat ödememek için yollar araması mobbingin çalışma hayatında görülme sıklığını giderek arttıran bir etkendir.

İnsan haklarını ihlal eden ve insan onuruyla bağdaşmayan bir dizi eylemden oluşan mobbingle mücadele için toplumsal bilincin uyandırılması gereği yanında, suç politikası açısından yeni bir değerlendirme yapılması ve gerekli yasal düzenlemelerin gecikmeksizin hayata geçirilmesi giderek büyüyen bu sorunun önlenmesi bakımından kuşkusuz elzemdir.