Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Motorlu Araçlarla Meydana Gelen İş Kazaları

Work Accidents Stemming From Motor Vehicles

Halil YILMAZ

Bu makalede, motorlu araçların karıştığı ya da motorlu araçlar nedeniyle meydana gelen kazaların iş kazası sayılabilmesi için gerekli koşullar ile, meydana gelen iş kazasından dolayı işverenin işveren ve işverenlik sıfatı dışındaki sorumlulukları incelenmiştir.

İş Kazaları, İşveren, İş Sözleşmesi, Sorumluluk, Motorlu Taşıtlar.

In this article, the conditions required for accidents to be identified as the work accidents due to the engagement of motor vehicles or caused by motor vehicles as well as the liability of the employers beyond the title of employer and employment are studied.

Work Accidents, Employer, Employment Contract, Liability, Motor Vehicles.

Ülkemizde meydana gelen taksirli ölüm ve yaralanmaların iki büyük sebebi bulunmaktadır. Bunlardan birisi trafik kazaları diğeri ise iş kazalarıdır. Her ikisi de toplum sağlığını ve gelişmesini içten içe olumsuz yönde etkileyen ve her geçen gün ülkeye, topluma ve bireye büyük ve katlanılması neredeyse imkânsız maliyetler ve acılar yükleyen önemli bir tehdit unsuru haline gelmektedir. Günümüz sosyal, ekonomik ve kültürel yaşantısını önemli ölçüde değiştiren motorlu araçların sebep olduğu trafik kazaları tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de acil çözüm bekleyen problemlerin başında gelmektedir. Uygulamada iki kaza (trafik kazası ve iş kazası) nitelemesinin aynı olayda birleşimini ifade etmek için trafik-iş kazası denilmekte ise de, söz konusu ifade hukuki bir terim değildir. Bir trafik kazasının aynı zamanda iş kazası sayılabilmesi için bazı koşulların varlığına ihtiyaç vardır. Bu koşullar ve sonuçları incelenmiştir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 13. maddesine göre iş kazası; sigortalının işyerinde bulunduğu sırada; işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle; bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda; emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda ve sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır. Burada inceleme konumuzu doğrudan ilgilendiren hüküm; sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen kazanın iş kazası sayılmasıdır (m.13/1-e). Dolaylı ilgilendiren hüküm ise, sigortalının işyerinde bulunduğu sırada kazaya uğraması (m.13/1-a), işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle kazaya uğraması (m.13/1-b) ve sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda kazaya uğramasıdır (m. 13/1-c). Doğrudan ilgilendirmesi bakımından hükmün uygulamadaki tipik görünme şekli trafik kazalarıdır. Trafik kazası 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 3. maddesinde; “Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve zararla sonuçlanmış olan olay” olarak tanımlanmıştır. Araçlar nedeniyle ortaya çıkan iş kazaları her zaman trafik kazası şeklinde ortaya çıkmayabilir. 4857 Sayılı İş Kanunu'na (m. 2/2) (aynı zamanda 5510 s. k. m.11/2) göre işverene ait araçlar işyeri sayılmaktadır. Örneğin işçinin araçta iken silahlı saldırıya uğraması, araçlar kullanılarak işverene ait bir işin yürütülmesi sırasında zarara uğramış olması nedeniyle bir iş kazası sayılacaktır.

Yukarıda belirttiğimiz ve araçların karıştığı kazalardan doğrudan ilgilendiren hüküm itibariyle iş kazasından söz edebilmek için olayda bazı unsurların varlığı aranmalıdır.