Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin Belirsiz Alacak Davasına İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi

An Assessment of the Judgments Given by The 9th Civil Law Chamber of The Turkish Supreme Court Regarding to The Unliquidated Claim Lawsuit

Hakan PEKCANITEZ

Belirsiz alacak davası, belirli koşulların varlığına bağlı olarak istisnaen açılabilen bir dava türüdür. Uygulamamızda belirsiz alacak davasının en sık işçilik alacakları bakımından açıldığı görülmektedir. Bu çalışmamızda Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin işçilik alacakları bakımından belirsiz alacak davası ile ilgili verdiği bazı ilke kararları değerlendirilmiştir.

Yargıtay, Hukuk Dairesi, Belirsiz Alacak Davası, Belirsiz Tespit Davası, Kısmî Dava.

Unliquidated claim lawsuit is an exceptional type of action which depends on the existence of certain conditions. In Turkish practice, the most common area of unliquidated claim lawsuit is the laborer’s claim actions. In this study, some principle decisions of the 9th Civil Law Chamber of the Turkish Appellate Court pertaining to the unliquidated claim lawsuit with regard to the laborer’s claims will be evaluated.

Turkish Appellate Court, Civil Law Chamber, Unliquidated Claim Lawsuit, Unliquidated Declaratory Lawsuit, Partial Lawsuit.

Bilindiği gibi Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 105 ilâ 113. maddeleri arasında dava türleri düzenlenmiştir. Söz konusu Kanun’un 105. maddesinde eda davası, 106. maddesinde ise tespit davasına ilişkin düzenleme yer almaktadır. Bu iki davanın yanı sıra 107. maddede hukuki niteliği eda veya tespit davası şeklinde karşımıza çıkan belirsiz alacak ve tespit davası düzenlenmiştir. Belirsiz alacak ve tespit davası, alacaklıya bazı istisnai durumlarda dava konusu talebinin miktarını veya değerini tam ve kesin olarak belirlemeksizin dava açabilme ve talebinin miktarını veya değerini yargılama sırasında belirleyebilme imkânı tanımaktadır. Belirsiz alacak ve tespit davasının hukuki niteliği davacının mahkemeden istediği hukuki korumaya göre değişiklik göstermektedir. Davacı, mahkemeden belirsiz alacağı için davalının bir edaya mahkûm edilmesini talep eder ise, belirsiz alacak davasının hukuki niteliği eda davası; davalının edaya mahkûm edilmesini değil de sadece belirsiz alacağının tespitini talep eder ise, belirsiz alacağın tespiti bakımından açılan davanın hukuki niteliği bir tespit davasıdır.

Görüldüğü üzere, kanun koyucu sözü geçen Kanun’un 105. maddesinde eda davasını; 106. maddesinde tespit davasını düzenlemesine rağmen, istisnai olarak bazı alacaklar bakımından belirsiz alacak ve tespit davasını da düzenleme gereksinimi duymuştur¹. Belirsiz alacak davası veya belirsiz tespit davası, istisnai olarak açılabilen bir dava türü olarak düzenlenmesine rağmen², 9. Hukuk Dairesi kanundaki düzenlemeyi bir tarafa bırakarak, tüm işçilik alacaklarının belirsiz alacak davası yoluyla talep edilebileceğini kabul etmektedir.9. Hukuk Dairesi’nin uygulamasına göre, istisnaen açılabilecek belirsiz alacak davasının bu özelliği ortadan kaldırılmıştır.

İş hukukunda genel olarak işçilik alacaklarının belirsiz alacak davası biçiminde talep edilebilmesi yönünde bir sonuca varılamaz. Ancak belirsiz alacak davasının açılabilmesinin koşulu olan, talep sonucunun belirlenmesi alacaklıdan beklenemeyecek kadar zor veya imkânsız ise, şüphesiz bu tür talepler belirsiz alacak davası veya belirsiz tespit davası olarak açılabilecektir³.