Müsadere Edilen Malvarlığı Değerlerinin Sivil Toplum Yararına Kullanılması – Gelecek Vaat Eden Bir Paradigma?
Frank MEYER,Muhammed Yiğit Bezci
Şu sıralar Federal Adalet Bakanlığı’nın bir komisyonu, tüketicileri korumak amacıyla 2014/42/EU sayılı Avrupa Birliği Yönetmeliğinin hayata geçirilmesi için çalışmaktadır ve müsadere edilen malların sosyal amaçla yeniden kullanımı (social re-use) olarak adlandırılan konunun zorlukları böylece kabul edilmek zorunda olacaktır. Bu çalışma, bu konudaki tartışmaları kamuoyuna bildirmeye, karar tercihlerini göstermeye ve zorlukları anlatmaya yöneliktir.
I. GİRİŞ
Avrupa Birliği, suç aletine ve suçtan elde edilen kazançlara el konulması hakkında 2014/42 sayılı Yönetmeliğin 10/III. maddesinde üye devletlerden; el koyma koruma tedbirinin gerekçede gösterilmesini, el konulan malvarlığı değerlerinin kamu yararı amacı veya sosyal amaçlar uğruna kullanılmasına olanak sağlanmasını istemektedir. 35 numarada gösterilen gerekçe, ceza yargılaması ve suçu önleme alanlarındaki bu projenin ve ayrıca diğer projelerin kamu yararı ve toplumsal fayda için kullanılabileceğini ifade etmektedir. Bu, yalnızca bağlayıcı olmayan genel bir davet değildir. Madde 10/III, Yönetmeliğin icra bölümlerindeki hususlar nedeniyle, hukuki denetimin yapılması yönündeki üye devletlerin sorumluluklarını, daha doğrusu kamu yararı amacı ve sosyal projeler uğruna yüksek kaynak kullanımının fayda ve zararlarının tartışılmasını kapsamaktadır1. Bu fıkra Avrupa Parlamentosu’nun talebi üzerine Yönetmelikte düzenlendi. AB’nin yasama organları arasında uzun süreli değişiklikler yapıldı. Onların görüşleri; hem bazı amaçların yararının değerlendirmesinin neye ilişkin olacağı bakımından, hem de sosyal amaçla yeniden kullanım olarak adlandırılan durumun tamamıyla bağlayıcı olmasının istenmesi bakımından açıkça aykırıdır2. Almanya, bu durumda hiç olmazsa müsadere edilen malvarlığı değerlerinin sivil toplum yararına kullanılması lehinde ve aleyhinde hukuk politikası oluşturmalıdır. Bu katkı ile sosyal amaçla yeniden kullanımın farklı çeşitleri anlatılmalı ve daha sonra ulusal ve uluslararası düzeyde bunun leh ve aleyhine yönelik olan argümanlar incelenmelidir.
II. CEZA HUKUKUNDA MALLARIN TOPLATILMASI KAPSAMINDA SOSYAL YENİDEN KULLANMANIN DEĞERİ
Malların toplatılması, organize suçlarla mücadelede göze çarpan önemli bir araç olarak kullanılmaktadır. Standart gerekçelere göre malların toplatılması, suçların önlenmesine ve malvarlığının norma uygun olarak eski hale getirilmesine hizmet etmelidir3. Potansiyel faillerin suç işleme dürtüsü ve ayrıca yeni bir suç için finansal ve lojistik dayanakları, ekonomik değerlerin müsaderesiyle ellerinden alınır. Bunun yanı sıra devlet, bu tedbir sayesinde malvarlığının hukuka uygun duruma gelmesini sağlar. Bunun üzerine o aynı zamanda kamunun kural bilincine ve ceza yargılamasındaki inancı güçlendirmeye yönelik genel önleyici bir beklenti içindedir.
