İbra Sözleşmesinin Konusunun ve Kapsamının Sınırları

The Limits of the Subject Matter and the Scope of the Contracts on The Extinction of Debt

Emre Cumalıoğlu

Bu çalışmada, öncelikle, borcu sona erdiren hallerden biri olan ibra sözleşmesinin borç ilişkisine etkisi ve ana borç ile birlikte sona erecek fer’i borçlar üzerinde durulmuştur. İkinci olarak ibra sözleşmesine konu olamayan alacaklara, bazı koşullarla konu olabilecek alacaklara (üçüncü kişi yararına sözleşmelerdeki alacak, limited ortağın esas sermaye payı alacağı, Karayolları Trafik Kanunu’nun 111/II. maddesi) ve müstakbel alacakların ibra edilmesinin mümkün olup olmadığına değinilmiştir. Makalemizde özellikle; aşkın zarar ve gecikme tazminatı ile ibra sözleşmesi arasındaki ilişkiye; bunlar ve manevi zarar, vekâlet ücreti, dava masrafları gibi ibra sözleşmesinde özel olarak yer verilmesi gereken alacaklar üzerinde durulmuştur.

İbra, Feragat, Aşkın Zarar, Manevi Tazminat, Borcun Sona Ermesi, Sözleşme, Munzam Zarar.

Contracts on extinction of debt is specially regulated in the Turkish Code of Obligations (No: 6098) (Art. 132) and The Swiss Code of Obligations (Art. 115). However this regulation does not consist details of that contract’s limits of its subject matter and its scope. Thus, these topics are being discussed in cases. In this article we will try to explain some special and mostly discussed issues related to contract on extinction of debt.

Extinction of Debt, Release Contract, Excess Damage, Contract, Further Damage.

I. GİRİŞ

İbra sözleşmesi; dar anlamda borcu sona erdiren, tasarrufi nitelikte bir hukuki işlemdir. Çocuğun nafaka alacağı, işçinin ücret alacağı gibi alacaklar ibra sözleşmesine mutlak olarak konu olamazken, kanunda belirtilen bazı alacaklar koşula bağlı olarak konu olabilir. Diğer yandan, ayrık tutulmayan fer’i borçlar asıl borcun ibrası ile son bulur. İbranın aşkın zarar gibi hukuki nedeni farklı olan alacaklara ise etkisi olmaz.

Bu çalışmamızda yasa, öğreti ve özellikle Yargıtay kararları ışığında, ibra sözleşmesinin konusunu, kapsamını, bu sözleşmenin konusunu oluşturamayacak borçları inceleyecek ve bazı davalardan hareketle, ibra sözleşmesinde özel olarak belirtilmesi gereken alacaklara değineceğiz.

Planımıza göre; öncelikle ibra sözleşmesi genel olarak tanıtılacak, tanımına, benzer hukuki kavramlardan farklarına, hukuki niteliğine ve şekline (II-A), daha sonra ibra sözleşmesinin kapsamında yer alan borçlara, ibra sözleşmesinin konusu nedeniyle geçersiz olmasına ve müstakbel alacaklara değinilecektir (II-B). Ardından ibra sözleşmesinde özel olarak belirtilmesi gereken bazı alacaklar incelenecek (II-C) ve nihayet sonuç kısmına geçilecektir (III).