Anonim Ortaklıklarda Genel Kurul Toplantılarında Toplantı Çoğunluğunun Korunması İlkesi ve Çoğunluğun Tespiti

The Principle of the Protection of Quorum for General Meeting in the Joint Stock Companies and Majority Determination

İsmet SAYHAN

Genel kurul, anonim ortaklığın karar organıdır. Ortakların, ortaklıktan doğan haklarını kullanabilecekleri tek yer genel kuruldur. Bu sebeple, ortakların genel kurula katılmaları son derece önemlidir. Anonim şirket genel kurullarında, genel kurul toplantısının başlayabilmesi için, payların belli miktarını temsil eden ortakların toplantının başlangıcında hazır bulunması gerekir. Buna toplantı yeter sayısı denilmektedir. Toplantının başlayabilmesi için gerekli olan bu pay çoğunluğunun, toplantı devam ettiği sürece de korunması gerekmektedir. Uygulamada, toplantı sırasında bir kararla ilgili olarak olumlu ve olumsuz oy kullananların temsil ettiği toplam pay miktarı, toplantı çoğunluğunun altında kalabilmektedir. İşte bu durumda, yargı uygulamalarında ve yargı uygulamalarından kaynaklı olarak doktrinde, toplantı çoğunluğunun bulunmadığının kabulü gerekeceği ileri sürülmektedir. Oysa toplantı çoğunluğunun mevcut olmadığının kabulü için, toplantı çoğunluğunun mevcut olmadığının usulüne uygun şekilde tespiti gerektiği gibi; toplantıya katılanların tamamının oy kullanması zorunlu olmadığından, kullanılan oy sayısına göre toplantı çoğunluğunun tespiti, her zaman isabetli olmayacaktır.

Anonim Şirket, Zorunlu Organlar, Genel Kurul, Karar Organı, Toplantı Nisapları.

The decision-making organ in the joint stock companies is the general meeting. The general meeting is the only place in where every shareholder can use their rights arising from the partnership. For this reason, the participation of the shareholders to the general meetings is enormously important. In the general meeting of the joint stock company, shareholders representing the amount of certain shares must be prepared at the beginning of the meeting for the commencement of the general meeting. This is called the quorum for the meeting. This quorum should be presented at all times throughout the meeting. According to the trial practice, the total amount of shares which is represented by the negative and positive vote can be less than the quorum for the meeting. In this case, in the trial practices and the doctrine, it is asserted that the absence of quorum for meetings should be accepted. However, to have this acceptence, the absence of quorum for meetings should be determined duly; and the quorum for meeting determined by the number of votes cast will not always be accurate, since all of the participants in the meeting are not compulsory to vote.

Joint stock Company, Mandatory Organs, General Meeting, Decision Organ, Quorums for Meeting.

GİRİŞ

Genel kurul organı olan ve genel kurul toplantısı yapılan tüzel kişilerde, özellikle de anonim şirket ve kooperatif genel kurullarında toplantı yapılabilmesi ve karar alınabilmesi için iki toplantı çoğunluğunun sağlanmış olması gerekmektedir. Bunlardan birincisi, toplantı çoğunluğudur. Toplantı çoğunluğu, genel kurul toplantısının yapılabilmesi için toplantıda bulunması gereken asgari ortak sayısını ifade etmektedir. İkincisi ise karar çoğunluğu olup, genel kurul toplantısında karar alınabilmesi için belli bir karar yönünde oy kullanmış olması gereken asgari ortak sayısıdır. O halde, genel kurullarda bir karar alınabilmesi için, karar oylaması sırasında hem toplantı çoğunluğunun, hem de karar çoğunluğunun sağlanmış olması gerekmektedir. Buna toplantı çoğunluğunun korunması ilkesi demek mümkündür¹.

I. GENEL KURULUN BAŞINDA TOPLANTI ÇOĞUNLUĞU TESPİTİ

Genel kurul toplantıları başlarken toplantı çoğunluğunun sağlanıp sağlanmadığı kontrol edilmekte ve toplantı çoğunluğu sağlandıktan sonra toplantıya başlanmaktadır. Esasen bu konuda fazla ihtilaf çıkmamakta, çıksa bile toplantı çoğunluğunun sağlanmış olup olmadığının tespitinde sorun yaşanmamaktadır. Ancak, toplantının devamı sırasında toplantı çoğunluğunun korunup korunmadığı, özellikle de kararlar alınırken toplantı çoğunluğunun mevcut olup olmadığı hususu ihtilaflara sebebiyet vermektedir². Bu ihtilaflar, çoğunlukla toplantının devamı sırasında toplantı çoğunluğunun nasıl tespit edileceği noktasında oluşmaktadır³.

Genel kurul toplantıları ile ilgili düzenlemelerin benzer olması ve diğer şirketler bakımından da uygulanan genel hüküm niteliğinde olması sebebiyle, konunun değerlendirilmesinde anonim şirketlerle ilgili düzenlemelerin esas alınması gerekmektedir⁴.