Adi Şirkette Ortağın Yönetim Yetkisinin Kaldırılması ve Sınırlanması (TBK M.629)

Withdrawal and Restriction of Management Authority of a Partner in Simple Partnership (Article 629 of the TCO)

Ahmet Emre Kaplan,Ramazan Durgut

Kuruluşundaki kolaylık ve ortaklara sağladığı geniş hareket kabiliyeti nedeniyle, adi şirket temeline dayalı ilişkilere uygulamada sıkça rastlanmaktadır. Bu nedenle, çalışmamızda, adi şirkette ortağın yönetim yetkisinin kaldırılması ve sınırlanması ele alınmıştır.

Adi Şirket, Yönetim, Yönetim Yetkisinin Sınırlanması ve Kaldırılması, Haklı Sebep.

By the reason of the easiness in establishing and the great flexibility provided to the partners, the relationships based on simple partnership are commonly encountered in practice. For this reason in this essay, withdrawal and restriction of management authority of a partner in simple partnership was carried out.

Simple Partnership, Management, Withdrawal and Restriction of Management Authority, Good Cause.

§ GİRİŞ

Adi şirket, başta kuruluş aşaması olmak üzere, şirket ortaklarına sağladığı büyük kolaylık ve özgürlük nedeniyle, uygulamada en sık rastlanan şirket tipidir¹. Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) “Özel Borç İlişkileri” başlıklı ikinci kısmında, 620 - 645. maddeleri arasında düzenlenmiştir². TBK m.620’de, sözleşme unsuru esas alınarak, “iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşme” şeklinde tanımlanmaktadır. Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) düzenlenen ticaret şirketlerine esaslı örnek (tip model) teşkil etmektedir³.

Tüzel kişiliği olmayan bir kişi birliği⁴ olan adi şirketin nasıl yönetileceği ise, TBK m.625’de şöyle düzenlenmiştir. Buna göre; “Yönetim, sözleşme veya kararla yalnızca bir veya birden çok ortağa ya da üçüncü bir kişiye bırakılmış olmadıkça, bütün ortaklar ortaklığı yönetme hakkına sahiptir.”. Hükümden de açıkça anlaşıldığı üzere, adi şirketi yönetme hakkı, aksi kararlaştırılmadıkça, kanunen bütün ortaklara aittir. Yönetim hakkının, kanunen bütün ortaklara ait olması, doktrinde “özden organlık”⁵ ya da “doğuştan idarecilik”⁶diye adlandırılmaktadır. Bununla birlikte, ortakların istemi üzerine, sözleşme veya kararla bir veya birden çok ortağa ya da üçüncü bir kişiye yönetim yetkisi bırakılabilir.

Adi şirket sözleşmesiyle ortaklardan birine yönetim yetkisi verilmesi durumunda, bu yetkinin nasıl kaldırılacağı ve sınırlanacağı ise, TBK m.629’da düzenlenmiştir: Buna göre; “Ortaklık sözleşmesiyle ortaklardan birine verilen yönetim yetkisi, haklı bir sebep olmaksızın, diğer ortaklarca kaldırılamaz ve sınırlanamaz. Ortaklık sözleşmesinde yetkinin kaldırılamayacağına ilişkin bir hüküm bulunsa bile, haklı bir sebep varsa, diğer ortaklardan her biri yönetim yetkisini kaldırabilir. Haklı sebepler, özellikle yönetici ortağın görevini aşırı ölçüde ihmal etmesi veya iyi yönetim için gerekli olan yeteneği kaybetmesi durumlarında vardır.”.