Acentelikte Rekabet Yasağı Anlaşmasına İlişkin Temel Sorunlar

Basic Issues in the Agency Concerning Prohibition of Competition Agreement

Betül Aktaş

Acentenin rekabet yasağı anlaşması, acente ile müvekkil arasında acentelik sözleşmesinin sona ermesinden sonra, rekabetin engellenmesi amacıyla yapılan ve acentenin işletmesine ilişkin faaliyetlerini sınırlandıran bir anlaşmadır. Bu ilişkide, acentenin zayıf tarafta yer alması nedeniyle bazı korumalara ihtiyaç duyulmuştur. TK m.123'te yer alan düzenlemeler ile şekli ve maddi yönden bu korumalar sağlanmaya çalışılmıştır. Çalışma, acentenin rekabet yasağı anlaşmasının özellikleri, hükümleri ve rekabet yasağının sona ermesi kapsamında incelenmiştir.

Acentenin Rekabet Yasağı Anlaşması, Rekabet Yasağının Sınırlandırılması, Acente, Müvekkil, Rekabet Yasağının Sona Ermesi.

Agency prohibition of competition agreement is an agreement between the agency and the client, after the end of the agency contract, in order to block competition and limit their activities related to the operation of the agency. In this relationship, some protections are needed for the agencies because they seem to be on the weak side on the agreement. These protections are tried to be provided with the arrangements in TCC art. 123 in formal and corporeal aspects. This study is analyzed with the scope of the agreement of prohibition of competition of the agency, their provisions and expiry of prohibition of competition.

Agency Prohibition of Competition Agreement, Restriction of Prohibition of Competition, Agency, Client, Expiry of Prohibition of Competition.

GİRİŞ

Acentelikte sözleşme sonrası rekabet yasağı anlaşmasını¹ düzenleyen Ticaret Kanunu m.123, eTK'da yer almayan ve 6102 sayılı TK ile hukukumuza dahil olan yeni bir hükümdür².

Acente, müvekkilin işlerine aracılık ettiği süreçte, müvekkilin işleri hakkında bilgi edinmekte ve belli bir müşteri çevresi oluşturmaktadır³. Özellikle acentelik sözleşmesinin sona ermesinden sonra, acentenin elde etmiş olduğu tecrübeyi müvekkil aleyhine kullanması olasıdır. Böyle bir durumda acente ile müvekkil arasında rekabet söz konusu olacaktır. Bu rekabetin önlenmesi için acentelik sözleşmesinin sona ermesinden itibaren geçerli olmak üzere, acente ile müvekkil arasında "rekabet yasağı anlaşması" yapılabilmektedir. Bu anlaşma ile acentenin ticari faaliyeti belirli bir süre sınırlandırılmaktadır.

Müvekkil ve acente arasında yapılan rekabet yasağı anlaşması, sözleşmenin zayıf tarafı olan acentenin sözleşme, çalışma, rekabet gibi özgürlük alanlarına müdahale edebilmektedir⁴. Özellikle Anayasa m.48'de yer alan çalışma hürriyeti karşısında kötüniyet ile yapılmayan rekabetin sınırlanması temel özgürlüklere zarar verebilir. Bu nedenle TK m.123 ile bu anlaşmanın sınırlarının belirlenmesi isabetli olmuştur⁵. Bunun yanında, rekabet yasağına ilişkin bu düzenlemeyle taraflar arasındaki menfaat çatışmalarının önlenmesi, iş sırlarının korunması ve çalışma özgürlüğünün zarar görmemesi amaçlanmıştır.