Olağan Kanun Yolu Olarak İstinaf (CMK M.272- 285): Yapısı, İşleyişi, Ortaya Çıkması Muhtemel Sorunlar
Veli Özer ÖZBEK
Olağan bir kanun yolu olarak istinaf, ceza muhakemesi hukuku sistemimize 2004 yılında yeniden girmiş olmasına karşın, bölge adliye mahkemelerinin bu zamana kadar kurulamaması nedeniyle henüz işlerlik kazanamamıştır. Bununla birlikte Adalet Bakanlığı’nın Mart 2016’da yedi ilde (Ankara, Antalya, Gaziantep, İzmir, İstanbul, Erzurum, Samsun) kurulacak olan bu mahkemelerde görev yapacak hakim ve savcıları atamasıyla birlikte istinaf kanun yolunun da 2016 yılından itibaren işletileceği beklentisi artmış ve buna bağlı olarak istinaf kanun yoluna ilişkin tartışmalar da yeniden gündeme gelmeye başlamıştır. Bu makalede olağan bir kanun yolu olarak istinafın genel çerçevesi, bağlantılı kurum ve işlemlerle bir bütün olarak ortaya konulmaya çalışılacak, ayrıca istinaf kanun yoluna dair mevcut tartışmalara ve ilaveten tespit ettiğimiz sorunlara ilişkin görüş ve çözüm önerilerimiz de değerlendirmeye açılacaktır.
Kanun Yolu, İstinaf, Bölge Adliye Mahkemesi, Yargıtay, Ceza Muhakemesi Kanunu.
Appeal as an ordinary legal remedy has been enacted in 2004 but this remedy can not function because regional appeal courts have not been established yet. On the other hand Ministry of Justice has appointed the judges and prosecutors of these courts located in seven cities (Ankara, Antalya, Gaziantep, İzmir, İstanbul, Erzurum, Samsun) and this led to expectations that these courts will be operating in 2016. Discussions about this legal remedy has become contemporary again. In this article we will try to discuss the general framework of appeal together with it's relevant institutions. Also we will consider the possible problems arising from this remedy and our solution proposals.
Legal Remedy, Regional Appeal Court, Court of Appeal, Code on Criminal Procedure.
I. GENEL OLARAK
İlk derece mahkemelerinden verilen hükümlere karşı, hem hukuki, hem de maddi inceleme yapılması amacıyla başvurulan kanun yoluna istinaf denir1.
İstinaf dar ve geniş olmak üzere iki anlama sahiptir. Klasik olarak da ifade edilen geniş anlamda istinafta muhakeme baştan sona tekrarlanmakta iken; dar anlamda istinafta muhakeme tekrarlanmamakta, sadece mahkeme gerekli gördüğü noktalar bakımından öğrenme muhakemesi yapmak suretiyle daha önce ilk derece mahkemesi tarafından yapılan tespitler kontrol edilmektedir2.
Henüz kesin hüküm ortaya çıkmadan, daha önce verilmiş olan bir kararın yargısal denetimi olması bakımından istinaf olağan bir yasa yoludur3. CMUK döneminde var olmayan bu kanun yolu, CMK’da ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. İstinaf yolu aynı zamanda ikinci derece bir kanun yoludur. Burada da istinaf yolunun aktarma etkisi ortaya çıkmaktadır. Nitekim asıl mahkemece daha önce verilmiş olan kararhem maddi olguların içeriğinin değerlendirilmesi hem de hukuka uygun karar verilip verilmediğinin denetlenmesi bakımından istinaf suretiyle yetkilendirilmiş makam tarafından incelenir.
