6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim Şirketlerin Tasfiyesi

Liquidation of the Joint Stock Companies According to Turkish Commercial Code No.6102

Serhan DİNÇ

Çalışmanın amacı, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen anonim şirketlerde tasfiye durumu ve tasfiye işlemlerinin ayrıntılı olarak incelenmesidir. Çalışmada öncelikle tasfiye kavramı üzerinde durulmuştur. Dolayısıyla yeni bir hukuki konuma giren anonim şirketin girdiği durum ele alınmıştır. Daha sonra tasfiye işlemleri kapsamında tasfiyenin tescil ve ilânı, tasfiye memurlarının atanması, tasfiye memurlarının azledilmesi, tasfiye memurlarının yetki ve görevleri açıklanmıştır. Sonuç bölümünde ise, yaptığımız tespitler ortaya konulmuştur.

Anonim Ortaklıklar, 6102 Sayılı Kanun, Tasfiye, Tasfiye İşlemleri.

The purpose of the study, is to search the liquidation of joint stock companies regulated in Turkish Commercial Code no.6102 and to examine the liquidation process in detail. The study primarily focused on the concept of liquidation. Therefore, it is dealt with the legal condition of the joint-stock company which is entering into a new position. Then the registration and declaration of liquidation under the liquidation process, the appointment of liquidators, dismissal of the liquidators, the liquidators powers and duties are described. In conclusion, our evaluations have been revealed.

Joint-Stock Partnerships, Turkish Commercial Code no.6102, Liquidation, Liquidation Procedures.

I. Giriş

Feshedilen veya infisah eden anonim şirket kanunen tasfiye haline girer ve Türk Ticaret Kanununun emredici nitelik taşıyan hükümlerine göre (6102 s. K. m. 536-546) tasfiye olunur. Tasfiye sürecine giren bir ortaklığın tüzel kişiliği devam eder¹; fakat ortaklığın ehliyeti, organları ve yönetimi konusunda, Kanun gereği bir takım değişiklikler oluşur². Tasfiye, şirket malvarlığının paraya çevrilmesi, alacakların tahsil edilip borçların ödenmesi, geriye bir miktar artarsa, bu miktarın tasfiye bakiyesi dağıtımı hükümlerince dağıtılması ve ortaklık kaydının sicilden terkin ettirilmesi için yapılması gereken işlemlerin bütününü ifade eder³. Tasfiye, üçüncü kişiler ile şirket arasındaki ilişkilerin sona erdirilmesi işlemlerini içine alır⁴. Tasfiyede amaç, şirketin varlığına hukuken son vermektir. Tasfiyede iki amaç belirleyicidir. Bunlardan ilki, alacaklıların korunması ve onların şirketten olan alacaklarının ödenmesidir. Diğeri de, ortakların tasfiye sonucuna katılma haklarını elde etmelerini sağlamaktır. Bütün tasfiye işlemleri anılan iki temel konu üzerine yapılandırılmıştır⁵. Netice itibarıyla tasfiye cari işlemlerin sonuçlanmasına, alacaklıların tatmin edilmesine ve pay sahipleri arasındaki ilişkilerin kesilmesine hizmet eden bütün işleri içerir.

II. Tasfiye Hâlindeki Anonim Şirketin Durumu

Tasfiye durumuna girmiş anonim şirketin hak ve fiil ehliyeti tasfiye durumunda da devam eder. Tasfiye durumuna giren anonim şirketin hak ehliyeti sınırlanmamaktadır⁶. Tasfiye aşamasında şirket sona ermiş olmasına rağmen hukuk düzenindeki yerini korur⁷. Şirketin tasfiye durumuna girmesiyle şirketin organlarının yetkileri tasfiye amacıyla sınırlanmış olur⁸. Organlar varlıklarını sürdürmekle beraber yetkilerinde ve görevlerinde Kanun’dan (6102 s. K. m. 535/1) veya tasfiyenin niteliğinden doğan daralmalar ve sınırlamalar olur. Ancak şirketin tüzel kişiliği ve tasfiye sonuçlanıncaya kadar organlarının faaliyetleri sürmektedir. Bu sebeple, esas sözleşme ve Kanun gereği genel kurulun ve yönetim kurulunun görevleri ile ilgili olarak gerekli toplantıları yapıp kararları vermeleri gerekir. Tasfiye memurları ile diğer organlar arasında altlık-üstlük ilişkisi değil, işlev ayrımı vardır. Çünkü, tasfiye memurlarının işlev alanının kapsamı ve sınırları ile görevleri kanunen emredici bir şekilde belirlenmiştir⁹. Sona erme ya da infisah kararı, tasfiye işlemlerinin başlangıcı sonucunu doğurur¹⁰. Anonim şirketin organları tasfiye sırasında da varlıklarını muhafaza ederler ve bunların faaliyetleri hakkında genel hükümler uygulanır. Tasfiye sırasında şirket organlarının görevleri ve yetkileri, tasfiyenin yapılabilmesi için zorunlu olmakla birlikte, tasfiye memurlarınca yapılamayan işlemlerle sınırlı duruma gelir¹¹. Tasfiye gayesi gerektirdiği takdirde, henüz ödenmemiş pay bedellerinin ödenmesi de Kanun hükümleri gereğince istenebilir¹². Tasfiyeye yönelik şirketin sevk ve idaresi tasfiye memurlarına aittir¹³.

Şirket tasfiye aşamasında kendi haklarının ve yükümlülüklerinin sahibi olabilir. Şirket tüzel kişiliği dava açabilir ve şirket dava edilebilir. Aktif ve pasif dava ehliyeti, aynı zamanda daha önce açılmış olan bütün davaları da kapsar. Daha önce açılmış davalar eskisi gibi aynen devam eder¹⁴. Anonim şirket tasfiye aşamasında tacir sıfatını devam ettirir. Bu sebeple, anonim şirketin iflâs ettirilebilmesi ve hakkında icra takibi yapılabilmesi mümkündür¹⁵. Bu aşamada şirket, mevcut kabul edildiği için iflâsa tâbidir.